ILBARIT HİKAYESİ

 

(SND) SAFRANBOLU (ILBARIT KÖYÜ)

BIR ILBARIT KÖYÜ HIKAYESI"

yıl 1939,yer yukarı harman mevkii, ilbarıt köyünde büyük bir davullu düğün vardır.öğretemen,ahmet demiralp,amcası hasan efendinin kızı şaziye hanımla evlenmektedir.o yıllar köyler yoğun olduğu için,yukarı harman mevkiine iğine atsan yere düşmeyecek kadar kalabalıktır.hemen hemen tüm çevre köyler düğüne gelmiş,aynı zamanda o yıllar insanın insanla kaynaştığı yıllar ve o yıllarda insanlar bu günükü gibi birbirini inter-net üzerinden tanımadığı yıllardır.

güreş başlar,aşağıdan yukarı,sıra baş pehlivanlığa gelir,tesadüf,ilbarıt köyünden,emingilden sabri yaşar başpehlivan olur.olur olmasına artık nazar mı diyelim,yaklaşık 6 ay hasta yatar.

düğünde,akören köyünden şakir memik'de vardır.akören köyünü biraz açalım.kuruluşunda ki adı 'akviran'dır ve benim çocukluğumda 'akveren' di.yakın zamanda,akören olarak değiştirildi.safranbolu ilçesinde bu çağrışımda birden çok köy vardır.örneğin,alviran,pelitviran,oğulviran ve çomakviran gibi...

şakir memik,istanbul,beyazıt'da un ticareti ve fırıncılık yapmaktadır.aynı zamanda tıp doktoru,fatma şakir memik'in babasıdır.fatma şakir,1903 yılında akören köyünde doğmuş ve ilk okulu safranbolu'da bitirmiş,daha sonra babasının istanbul'a göç etmesi ile istanbul,beyazıt'da diğer okulları bitirerek,tıp fakültesinide birincilikle bitererek,iç hastalıkları uzmanı olarak,istanbul vakıf guraba hastanesinde,polikilinlik şefliğine kadar yükselmiştir.

atatürk'ün 1934 yılında kadınlara seçim,seçilme hakkı vermesi üzerine,1935 yılında,parlementoya giren 18 kadın milletvekilinden biridir.parlementoya edirne milletvekili olarak girmiştir.fatma şakir memik,daha sonra bir çok görevlerde bulunarak 1991 yılında yaşama veda etmiştir.

şakir memik,ilbarıt köyünden,mustafa remzi özlü ile istanbul'da komşu fırıncıdır.biri çemberlitaş,diğeri beyazıt.istanbul'a dönünce,mustafa remziyi ziyarete gider.sizin köye gittim muhteşem bir düğün yapıldı der.mustafa remzi,köyüne az çok hizmet etmiş bir fırıncı...beni soran oldu mu der? valla mustafa efendi iki gözü görmez bir vatandaş sordu,bizim mustafa efendi nasıl diye der.doğal olarak mustafa remzi üzülür.tezgahtarına seslenir.gidin kapalıçarşıya,bir palto alıngüzel paketleyip falancaya gönderin der.falanca iki gözü görmeyen 'göde'dir.ahmet yıldırım.aynı zamanda mustafa remzi'nin babası hüseyin 'eyüb'ün kara' ile teyze çocuklarıdır.

palto köye gelir ve teslim edilir.fakat mustafa remzi'nin abisi mehmet ali efendi.paltonun gelişini duymuştur.pazara gitse,gelip gödegile seslenir,şu paltoyu getirin yarın,safranbolu'ya gidecem.göde aynı zamanda mehmet ali efendinin ikinci eşi habibe'den,mehmet ali efendinin kayın pederidir.palto,gödegil ile iyipgil arasında gidip gelmektedir.en sonunda göde,damadına,lanet olsun bir daha geri getirme der.göde ve damadı hemen hemen aynı yıllarda vefat ederler.göde 1952,mehmet ali efendi ise 1953 yılında...

BIR ILBARIT KÖYÜ HIKAYESI...

köydeki resim atölyemde,artık düz yürüyemiyorum.her taraf,kitap,gazete,dergi ve resimlerim.atölyemde yan yan yürüyerek ancak hareket edebiliyorum.oysa yoksulluk içinde ölen,hollandalı ressam van gogh'un resim yaptığı atölyesi,140 m.kareymiş.

bu gün ilbarıt köyünde yağmurlu ve soğuk bir gün...isı neredeyse 10 derecelerde,kitaplarımı karışıtırıken,elime bir kitap geçti.safranbolu,yörük köyü ve düğün adetleri.yazarı ali rıza alan,yıllar öncesi,tuncay kara ile yanıma bir albay gelmişti yörük köyünden acaba o mu çıkaramadım.

kitabın orta yerlerinde,bizim köyden,ilbart'dan söz ediyor.1900 yıllarında,hacılarobası köyü ile ilbarıt köyü arasında kanlı bir olay olduğu gerçektir diyor,ama ben bir olay olduğunu sanmıyorum.hatta o anı anlatan bir türkü ağıtıda yazmış ve şöyle;

meydancığı ılbarıtlı bürüdü

aşığıdan hacılarobası yürüdü

arap oğlan kör feyziyi sürüdü

konmam kuşlar konmam daldan ayrıldım

alnı top kaküllü yardan ayrıldım

elim bağlı tabakamı açamam

açıp açıp bir sigara içemem

kanadım yok ki kadıbüküne uçamam

ötme bülbül,ötme mezarımın taşında

hem ayrılık,yar sevdası başımda

iki bülbül bir dereden su içer

dertli bülbül dersizlere dert açar

buna yanık sevda derler tez geçer

konmam kuşlar konmam daldan ayrıldım

alnı top keküllü yardan ayrıldım.

türkü,ağıt böyle bitiyor.yanız hacılarobası ile ilbarıt köyü arasında,bir zamanlar 'heceldüzü' arazi davası uzun yıllar sürmüştür.heceldüzünün,hemen alt kısımı ortalık mevkii ve onun alt kısmı ise hacılarobasının bağlarınıda olduğu yer meydancık mevkiidir.sanırım kavga,derken o yılları anlatmaya çalışmış,ali rıza alan...

 BIR ILBARIT KÖYÜ HIKAYESI'

eskiden,herkesin kapısının önünde bir otomobil veya birden çok otomobil yoktu ve tarlada bahçede üretiyorduk.ebevyneler ve biz çocuklar üstümüz başımız iyi olmasada, az çok mutluyduk. 'bayramlar' geldiğinde 'golanga' yemekleri verilirdi.bir kaç gün merkez ilbarıt köyünde ve en son gün bağlıca ve karaşar mah.lerinde...

akıp giden zaman ki her şeyi silip süpürdü,geriye bırakın insanlığı en ufak bir şey kalmadı.geçmiş ananeler hepten unutuldu,teknolojinin insanları tuşa getirmesi hiç tesadüf değildi.insanlar tüm özgürlüklerini teknolojide arar oldular.kısaca düğünlerimiz,köy odası sohbetleri,çocukluk olyunlarımız,bir bir yitip giderken,kendi yalnızlığımızdan başka hiçbir alternatif kalmadı geriye...

ILBARIT' KÖYÜ,

safranbolu'nun doğusunda,safranbolu'ya 26 km.mesafede bir köy.fakat beş dakika yürüdün mü,'ilbarit' köyünden,safranbolu'yu ve karabük'ün bir kismini görmen mümkün.köye ilk yerleşen 'paflagonya'lilar,buraya birlikte getirdikleri asma çubuklarini,yetiştirerek bölgedi bağciliğida başlatmişlar.1960'da baş gösteren 'filoksera'kök hastaliği bağciliğin sonunu getirmiş.insanlar başta istanbul,büyük şehirlere göç etmişler.

doğal olarak ara sira geriye dönenler evlerini restora ettirirek ayakta kalmasini sağlamişlar,evlerine bakamayanlarin evleri bir bir yitip gitmiş.köy şu anda ormanin içinde kalmiş,bir orman köyü...burada halen hayatta kalmayi başarmiş 29.ekim.1999 tarihinde kurulu,küçük bir 'etnoğrafya müzesi' bu güne kadar ülkenin demiyorum,dünyanin dört bir yanindan gelenleri ağirlamiş.şu anda,insanlar eskisi gibi fazla gelemesede,virüs görevlileri geziyor.fakat böyle bir şey olacağini daha önceden hissettiğim için,akip giden zamani algilayip olup bitenleri daha önceden resmetmiştim.tabiiki bunlari insanlara anlatmak o kadar da kolay değil..!

1934-1935,'akbulak ilkokulu' sinif defteri.yalniz soyadi kanunu çiktiği halde,henüz öğrencilere yansimamiştir.sadece sinif öğretmeni,aslen 'hacilarobasi' köyünden olan, 'hüseyin hüsnü yilmaz' soyadini kullanimiş olup,'karamanbaşi' mevkii, 'akbulak ilkokulu' 5 yillik olup,'ilbarit köyü,hacilarobasi, hacilarobasi'nin o yillarda mahallesi olan geren köyü,sariyan ve o yillarda çerkeş'e bağli ovacik köylerinden gelen öğrencilere hizmet vermiştir.1934-35 yillarinda açilan 'akbulak ilkokulu' 1944-1945 yillarinda köylere kendi okullari yapilmasi ile yaklaşik 10 yil hizmet vermiştir.aşağida aktarmaya çalişacağim öğrecilerden şimdi hayatta olanlarin olduğunu sanmiyorum.her birine rahmet dilerken,kendimce soyadi olmadiği için,öğrencilerin bazilari çözmeye çaliştim.bu öğrencilerin öğretmeni,yukarida da aktardiğim gibi,hüseyin hüsnü yilmaz'di944i945

 

1.     120.mustafa oğlu, ahmet,11 yaşinda.

2.     124.ali oğlu ,hakki,13 yaşinda.

3.     126.ibrahim kizi,hatice kara (çetin) 12,yaşinda.(ilbarit)

4.     129.ahmet oğlu,salim ertuğrul,11 yaşinda (hacilarobasi)

5.     131.mehmet kizi şerife, 11 yaşinda.

6.     138.mehmet ali oğlu,hasan sezgin (hacilarobasi) 9 yaşinda.

7.     139.mehmet kizi nimet, (hacilarobasi) 10 yaşinda.

8.     142.cemal oğlu,ahmet turgut, (hacilarobasi)10 yaşinda

9.     148.hüseyin oğlu,mehmet 10 yaşinda.

10. 149.halil oğlu,osman özkan (hacilaroabisi) 10 yaşinda.

11. 151.mustafa kizi,huriye (ilbarit) 13 yaşinda

12. 169.mustafa kizi,fahriye eriş (kara) (ilbarit) 14 yaşinda

13. 170.beşir kizi,cemile algan (yildirim) (ilbarit)12,yaşinda.

14. 171.abdullah oğlu izzet mutlu, (ilbarit) 11 yaşinda.

15. 172.hasan kizi,ayşe sari (mutlu) (ilbarit) 11 yaşinda.

16. 173.ahmet oğlu hasan kaya,(ilbarit) 11 yaşinda.

17. 174.hasan oğlu hüseyin avci (ilbarit)14 yaşinda.

18. 175.mustafa oğlu süleyman, (ilbarit) 11 yaşinda.

19. 176.sadik oğlu ahmet satilmiş (ilbarit) 9 yaşinda.

20. 178.ali oğlu,mustafa saygin (ilbarit) 9 yaşinda.

21. 179.osman oğlu ruşen aydin (ilbarit) 9 "

22. 180.mehmet oğlu hasan ergin (hacilarobasi) 9"

23. 122.cemal kizi fatma, 14 yaşinda.

24. 130.hüseyin kizi hayriye,11"

25. 135.sabri oğlu necip satilmiş,(hacilarobasi) 12 yaşinda

26. 136.kamil oğlu mehmet 10 "

27. 137.nuri oğlu hüseyin san (hacilarobasi-sallar mah.) 11 "

28. 140.mehmet oğlu abdullah, 9 "

29. 141.hüseyin oğlu bekir dursun (hacilarobasi) 9"

30. 143.cemal kizi ayşe,11 "

31. 145.salim oğlu hüseyin savaş (hacilarobasi-sallar mah.) 9 "

32. 147. ilyas oğlu mustafa öğünç (hacilarobasi) 9 "

33. 152. mehmet oğlu şevket, 9 "

34. 157.mustafa oğlu mehmet esen (ilbarit) 8 "

35. 158.mehmet oğlu hüseyin 8 "

36. 159.mehmet oğlu hasan yildirim (ilbarit) 8 "

37. 181.abdullah kizi lütfiye (ilbarit-karaşar mah.) 12 "

38. 182.mehmet oğlu hasan, 9 "

39. 183.ibrahim kizi şerife tanik (çelik) (ilbarit) 10 "

40. 184.hüseyin oğlu, osman kara (ilbarit) 9 "

41. 185.ibrahim oğlu rifat özcan (ilbarit) 9 "

42. 186.mehmet kizi hatice yildirim (satilmiş) (ilbarit)8 "

43. 187.hasan kizi fatma sari (ilbarit) 9 "

44. 188.sadik kizi müşerref satilmiş 'koç) (ilbarit) 8 "

45. 189.hasan oğlu hüseyin özlü (ilbarit ) 8 "

46. 146. hasan oğlu halil 9 "

47. 156.hasan oğlu ahmet 9 "

48. 160.hüseyin kizi şerife (alptekin) (hacilarobasi) 8 "

49. 161.osman oğlu ramazan 8 "

50. 162.ali kizi nazife 9 "

51. 163.salim oğlu hasan savaş (hacilarobasi-sallar mah) 8 "

52. 164.mehmet kizi ayşe, 11 "

53. 165.kazim oğlu bahattin akçaalan (hacilarobasi) 8 "

54. 166.mustafa oğlu cemal 8 "

55. 167.ahmet kizi şatiye 9 "

56. 194.osman oğlu ihsan akgül (ilbarit-karaşar mah.) 9 "

57. 193.mehmet kizi hanife mete (ilbarit) 8 "

58. 196.hakki oğlu hasan tankir (ilbarit) 9 "

59. 197.mehmet kizi şerife özoğul (hacilaroabsi) 9 "

60. 198.ismail kizi emine 8 "

61. 199.ismail kizi rahime kalkan (ilbarit) (tuncay) 9 "

62. 200. beşir kizi vasfiye algan (akdoğan) (ilbarit) 9 "

63. 201.hakki oğlu riza özer (geren köyü) 9 "

64. 202.osman oğlu ekrem akgül (ilbarit-karaşar mah.) 8 "

65. 203.sadik kizi huriye özay (hacilarobasi) 9 "

66. 204.mustafa oğlu mehmet 8 "

67. 205.ibrahim oğlu ekrem tanik (ilbarit) 8 "

68. mustafa kizi yeter eriş (ilbarit) 11 "

69. 207.mehmet oğlu hikmet özer (ilbarit) 8 "

70. 208.mehmet oğlu mustafa günal (ilbarit) 7 "

71. 209.kamil oğlu mehmet 8 "

72. 210.kazim oğlu hakki uysal (sariyan) 8 "

73. 211.ruşen kizi ayşe 9 "

ister istemez aradan geçen 86 yillik bir zaman diliminde bir çoğunu belirleyemedim.saygilarimla.

bir süredir yazilarima ara vermiştim.nedeni bilgisayarimin ağirlaşmasi.kendi imkanlarimla tekrar hayata geçirdim.mehmet özer,abi bilgisayari alip getireyim,ama bayarama kadar köye gelemem dedi...bir şeyin altini çizeyim.çok az duyarli insan arasinda yaşamak,aslinda beni fazla mutlu etmiyor.bir gerçek var ki,seni anlayan zaten sana doğru davranir.iyiliğin karşiliği ise daima kötülüktür.bu yüzden bundan sonra artik tavirliyim.başka seçeneğim yok...

burada mehmet ata doğan'in 1932-33 yillari arasinda,son kez kullandiği,ilbarit köyü 'köy mektebi' öğrenci kayit defterini yayinliyorum ki,bu defter daha sonra, 'akbulak ilkokul'nun,karamanbaşi mevkiinde açilmasindan sonra,kayit defteri orada da kullanilmiş,fakat henüz soyadi kanunu kullanilmadiği için,öğrencilerin çözümlenmesi beni oldukça zorladi.ve sirasi ile o günlerin şartlari ile yayinliyorum,hayatta olmayanlara rahmet diliyorum

 

(SND) SAFRANBOLU (ILBARIT KÖYÜ)

BİR ÇOĞUMUZ DEDE BİLE OLDU.  

Yıl 1983...38 yıl önce aylardan Temmuzun ilk haftası sıcakmı sıcak Köylüler Irgatlık derdinde.

Her Türk genci gibi bizimde askerlik çağımız geldi.o yıllarda 3 Devre gidilirdi askere .1.Devre Mart ayı..2..Devre Temmuz ayı..3.Devrede Kasım ayında giderdi ve 20 aydı 610 gün.

Bizler ben Mithat DEMİRSÖZ..Sabri YAŞAR..Hasan ÖZLÜ..İsmail ÖZ..Şevket ERİŞ..Mustafa KALKAN..Osman YILMAZ.

Köyümüzden askere giden 1963./ 2 devre askerlerdik.önce gidildi Toprakcuma Jandarma karakolundan Sülüsler alındu Şube düğülümüzde 6 Temmuz olarak belirlendi.

6.Temmuz sabahı caminin onü ana baba günü ağlayanlar oğlum askere gidiyor diye gururlananlar.Meyrem gilin Gara Memet amcamız dua ediverdi.Bindik Bilgin abinin minibüse Safranbolu Askerlik şubesi sülüsler kaşelendi askerlik yol paraları verildi.o zamanın parasıyla tren ücreti.otobüsle ancak Ankaraya kadar yetti.hepimiz dağıldık bir yerlere.Ben ve Sabri .Jandarma olarak Diyarbakır Silvana gitmiştik.birde Ramazan bayramı haftasıydıki ne meşagatlerle ulaşmıştık birliğimize .bir anımızdan.(mihat)

kısa bir bilgi,burda ailelerin ilkleri yazılmıştır. bu şecere defteri 1983 yılında ,ilköğretim müfetişi,abdülkadir özer tarafından bize verildiğinde üzerinden 75 yıl gibi bir zaman geçmişti. şimdi ise son tutulduğu tarihin üzerinden 111 yıl ve ilk tutulduğu tarih 169 yıl...defter 1850 yılları ve 1908 yılları arasında tutulmuş olup,belkide türkiye'nin hiçbir köyünde böyle bir kayıtın kaldığını sanmıyorum. daha önce defter başkalarına gösterilsede sonuç alınamamış ve babam satı demirsöz'le 1983-87 yılları arasında türkçeleştirdik. sadece iki aileyi belirleyemedik.saygılarımla...

HECELLİGİL

 ATA DOĞAN

 AVNİ AKSOY

 YUKARI KELEŞGİL

TAVŞANCIOĞLU

 

Bilindiği gibi Ilbarıt köyü 30 küsur esamiden oluşmaktadır. İki asırın içinde bu esamilerden bazıları ne yazık ki varlığını sürdürememiştir.

'Hecelligil' olarak bilenen aile 'Hecel' kelimesinin nereden var olduğunu bulamadım. Fakat Ilbarıt köyü sınırları içinde, 'Heceldüzü' diye bir mevki var.

Hecelligil Kadıoğlu esamesine kayıtlı olup, daha sonraları üç haneye bölünmüştür. Sırasıyla Kosbatargil en yaşlı ferd 1801 doğumlu İbrahim (Dümensüz) lakabıyla anılmıştır. Yine Softagil Mustafa (Softo) 1813 doğumludur. Bu ailelerin en yaşlı üyesi 1791 doğumlu, Kadıoğlu hacı Halil bin Mehmet'dir. Buradaki 'Bin' tümcesi kardeş demektir.

Hecelligil Mehmet 1819 ve diğer kardeşi Feyzullah 1823 doğumlu olup, arada kayda değer bilgi

olmadığı için, Ayşe ve Mustafa'dan olma 1863 doğumlu, aynı adı taşıyan Mustafa'dır. Diğer kardeş Mehmet 1856 doğumlu olup, 1888 yılında ortadan kayıp olduğu ve kendisinden 20 yıldır bir haber alınamadığı yönündedir. Diğer kızkardeş Hanife 1852 doğumlu olup, Musluoğlu Hüseyin (Sarımuhtar'ın) annesidir.

Mustafa ve Ayşe'den olma 1891 doğumlu Emine ,Hecello 'Mehmet Özen) 1913 , Çıraklar köyünden içgüveyi, ezmecigilden Mustafa Özen'in oğludur. Mustafa Özen Seferberlikte şehit düşmüştür. Emine Ovacık, Yığınot köyünden Kamille yaptığı evliliğinden Ayşe Avcı 1923 ve yine Çorum, Dodurga'dan İsmaille yaptığı evlilikten Emine Aydın 1928 doğmuştur,Emine Aydın,baba İsmail tarafından,Acumukgilden Ali Akgülle kardeştir.

Hecello Mehmet Özen ilk evliliğini Çavuşgilden 1915 doğumlu Ayşe ile yapmıştır. bundan sırası ile Safiye San 1935, Mustafa Özen 1937 ve Fehmi özen 1941 doğmuştur. Ayşe'nin 1945 yılında vefatı ile Mustafa Özen ,Geren Köyünden Müyesser ile evlenmiş ve bu evlilikten Hasan 1946, Ayten 1950 ve Bilgin 1958 doğmuştur.

Mustafa Özen,Geren köyünden,Sadettin kızı 1939 doğumlu Nazife ile evlenmiş ve Faik 1958,Mehmet 1962, Nezahat 1965 ve Bayram 1967 doğmuştur.

Not.Yeni nesil hakkında fazla bilgim olamadığı için,eğer gönderirlerse kayda geçecektir.

 YUKARI KELEŞGİL

Görmüş olduğunuz ev, Yukarı Keleşgil olarak bilinir.Aslında ev Ilbarıt köyünün ilk kurucularından,Hacıhamzaoğullarından Kara Muhtarın misafirhanesidir.Hacıhamzaoğullarının bir koluda Bağlıca Mahallesini kurmuş olup,daha sonra Hasanoğlu diye esamisi değistirmiştir.Ev iki odalı olup,Acumuğun Kardeşi Kel Kadir'e geçmiştir.Kel Kadir 1872 doğumlu olup,üç oğlu olmasına karşın söyünmüştür.Hacıhamzaoglu ailesine gelince 10 yakın erkek olmasına karşın zamanla, bu evde söyünmüş olup, Hecelligilden torun Ayşe ve Karakaşgilden Hüseyin evlat alınarak ,ev ayakta tutulmustur. Ev geçmiş itibarıyla,Karamuhtargil, Zorogil,Zaimgil ve en son Kuruoğlangil olarak bi

rden çok adla anılmıştır.Ilbarıttan herkese günaydın

TAVŞANCIOĞULLARII

Ilbarıt köyünde,'Tavşancıoğulları'na ait ev...'Tavşancıoğulları' Ilbarıt köyüne 1840 larda intikal etmiş olup,diğer esamilerle ilgisi yoktur. Şimdiki mevcut aile reddetsede , ailenin köydeki lakapları 'İpiçürükgil'dir.Ailede iki kardadeş ismi geçmektedir.Büyük kardeş Abdullah 1826 küçük kardeş İbrahim 1839 doğumlu olup, Libya- Trablusgrap merkezinde, telgraf çavuşu görünmektedir bilgisi var.İbrahim aynı zamanda,Muslugilden, Göde lakaplı,Ahmet Yıldırım'ın kayınpederidir.

Daha sonraları bu sülale söýünmüş olup, Elişgilden, Karaoğlan lakaplı,Mehmet Öztürk,1866, Kendisi,Elişgilin,Sarı Amcanın ağbeyisidir.Tavşancıoğlu Abdullah oğlu, Hüseyin'in kızı ile ev evli olduğundan, Elişgilden bu eve taşınmıştır.Söz konusu,İbrahim ise ,askerliğini yaptığı,Libya- Trablusgarp'tan dönmemiştir.Şehit mi oldu?Bir hastalıktan mı öldü?Yaksa oralarda evlenip kaldı mı? Orası mumma...

 

ILBARIT KÖYÜ KURULUŞ AŞAMASINDA

HACIALİOĞLU ESAMESİ,İKİNCİ AİLE VE DAĞLIMI...

HACIALİOĞLU OSMAN DOĞUM TARİHİ 1756

OĞLU ALİ DOĞUM 1801

DİĞER OĞLU RUŞEN DOĞUM 1816

TORUN MEHMET DOĞUMU 1821

" " İBRAHİM " " 1828

" " HALİL " " 1826

Burada Ruşen'den yola çıkıldığında,sözü edilen Ruşen, Çavuşgil'i temsil etmektedir. Daha sonra oğlu Mustafa doğar ve Mustafa ili birlikte üç kız,Mustafa'nın Osman ve Hatice isminde iki çocuğu olur.Osman 1889 doğumlu olup,1956 yılında Demircibağ mevkiinde attan düşer,bu esnada elindeki baston gözüne saplanır ve orda yaşama veda eder.Hatice 1882 doğumlu olup,Kulagilden,Şakir'le velenir.Şakir Çanakkale Savaşında şehit düşer.

Ruşen'in kızlarından biri Karaşar Mah'de Ahmet oğlu Hasan'la evlenir.İsmi Ayşe'dir 1857 doğumludur.Bu evlilikten iki oğlu bir kızları olur.İsmail (Jandarma) 1889 doğumlu.Abdullah 1891 doğumlu ve kızkardeş Habibe 1888 doğumlu olup,Yörük Köyünden Muratoğlu ile evlenir.Muratoğlu, cumhuriyetin kurulduğu yıllarda, büyük ihaleler alır ve Elazığ,Malatya arası demiryolunu yapar.1940 larda,eşenin yeğeni olan Ruşen Gürleyik'i bu teren yolunda bir kısım işçinin başına ekip başı yapar.Hatta Muratoğlu ihaleye girdiği bir sırada,ihale kızışır ve iş adamı Vehbi Koç'a iki tokat aşkeder.Amerika'da vefat eden Muratoğlu için,Yörük Köylüleri,gıyabi bir mezar yaptırır.Köydeki büyük konakda,Yörük Köyü Derneğine bağışlanır.

Ruşen'in diğer kızı Şerife 1847 doğumludur.

Kospatargil'den Kadıoğlu Osman'la evlenir.Bu evlilikten Mehmet 1889 ve İbrahim 1897 iki oğlu doğar.Mehmet genç denilecek yaşata vefat eder.Yusuf filden Mehmet Özer'in eşi Akile,ilk evliliğini,Osman oğlu Mehmet'le yapmıştır.

Diğer kızı Akkuşgilden Osman'la yapmıştır isimi Havva'dır ve oğlu Süleyman olmuştur.Süleyman 1878 doğumludur ve Balkan Savaşında şehit olmuştur.

Hacıalioğlu Osman torunu İbrahim, 1828 doğumlu olup,Keleşgil'i temsil etmektedir.Oğlu Hasan olur.Köy kayıt defterinide vefat ettiği için Hasan'ın doğumu ile bilgi yoktur.Hasan'ın Osman ve Mehmetali adında iki oğlu olur.Osman'ında doğum tarihi hakkında bir bilgi yoktur,Osaman oğlu Hasan doğumu 1882.Diğer oğlu Mehmetali 1862 doğumlu olup,Deliseyingil'e içgüveyi girer.Mustafa 1897 ve Ahmet 1901 doğumlu iki oğlu olur.

Hacıalioğlu 1756 doğumlu Osman'dan Alimollagil ve Güngörmezgil diye iki aile esamisi daha olmasına rağmen,Alimollagil çocukları olmadıkları için söyünür.Fakat Alimollanın eşi Ovacık'lı olup,Ovacık Ekincik Köyü, Esenler Mah.den kızkardeşinin oğlu Haşim'i 5 yaşında evlat edinir.Büyüyüp askerliğini filan yaptıktan sonra, geri göndermez.Saftagilden,Hotuz Lakaplı,İsmail'in kızı Ayşe ile evlendirir.bu Evlilikten,Şükriye 1891,İbrahim 1900,Fatma 1904 ve Ali 1908 doğumlu dört çocuğu olur.Burada sözü edilen Ali,Hasan Mutlu Hocanın anne tarafından dedesidir.

Güngörmezgil'e gelince bu aile 1850 yıllarında,köyü terk ederek Safranbolu'ya yerleşirler.Köydeki geriye dönük yerlerini yurtalarını,daha sonra Katırcı Hüseyin'e satarlar.

Toker soyadını alan bu aileye mensup,Safranbolu'da ve Karabük'te işadamları olsada,artık kuyumuculuk dışında çoğu iş hayatından çekildi ya da vefat etti.80 lıi yıllarda tanıdığım bazı yaşlı konumdaki kişilerle sohbet etme şansım oldu.Hatta bu yaşlı kişiler,köyümüzden öğretmen Şükrü Kaya'nın cenaze merasimene katılmışlardıAdına Safranbolu'da Fakülte açılan,Porf.Fethi Toker,bu aileye mensuptur.

 YUKARI KELEŞ GİL  ·

Görmüş olduğunuz ev, Yukarı Keleşgil olarak bilinir.Aslında ev Ilbarıt köyünün ilk kurucularından,Hacıhamzaoğullarından Kara Muhtarın misafirhanesidir.Hacıhamzaoğullarının bir koluda Bağlıca Mahallesini kurmuş olup,daha sonra Hasanoğlu diye esamisi değistirmiştir.

Ev iki odalı olup,Acumuğun Kardeşi Kel Kadir'e geçmiştir.Kel Kadir 1872 doğumlu olup,üç oğlu olmasına karşın söyünmüştür.Hacıhamzaoglu ailesine gelince 10 yakın erkek olmasına karşın zamanla, bu evde söyünmüş olup, Hecelligilden torun Ayşe ve Karakaşgilden Hüseyin evlat alınarak ,ev ayakta tutulmustur. Ev geçmiş itibarıyla,Karamuhtargil, Zorogil,Zaimgil ve en son Kuruoğlangil olarak birden çok adla anılmıştır.Ilbarıttan herkese günaydın.

HÜSEYİN AVNİ AKSOY  (1892-1979  (MEYREMGİL)

hüseyin avni aksoy, salih ağa ve kezban'ın ikinci çocukları olarak 1892 yılında ılbarıt köyünde dünyaya gelir.karamehmetoğlu sülalesindendir.ilkokulu,mehmet cemil efendi'de okuduktan sonra,kastamonu muallim mektebini bitirmiştir ve askerlik sırasında rüşteye imtahanına da girerek,rüştiye mezunu sayılmıştır.

hüseyin avni aksoy öğretmen olmasına karşın,öğretmenlik yapamamıştır.nedini 1914'de birinci dünya savaşı patlak vermiş ve osmanlı,daha sonra savaşı kayıp edecek almanlarla birlikte,birinci dünya savaşına girmiştir.ülkede 'seferberlik'ilan edildiğinden.askerliğini yapmış olanlarda,tekrar askere çağrılmıştır.

hüseyin avni aksoy,birinci dünya savaşı ile aynı anda patlak veren,çanakkale savaşına dahil edilmiştir.aynı köylüsü,hacıalioğullarından,mustafa oğlu,öğretemen hasan efendi ile birlikte.hasan efendi,daha sonra,mesleğine dönemeden,çanakkale'de şehit düşmüştür.

hüseyin avni aksoy,çanakkale savaşı yıllarında,yolları atatürk'le kesişir.atatürk zekasına ve dürüstlüğüne güvendiği,hüseyin efendiyi yanına emir subayı olarak alır.sürekli hüseyin efendiyi,yakın illere görevli olarak gönderir.kütahya'ya gönderdiğinde,kendisine şu talimatı verir.yol boyunca dinlenecen ve sık sık at değiştireceksin ve hiç kimseye müsama göstermeyeceksin.

atatürk,çanakkale,savaşı yılların da türk milletinin kurutuluşu içinde planlar yapmaktaydı.çünkü çanakkale savaşı,ingilizlerle yapılmaktaydı.nedeni,rusya'da bolşevik ayaklanmaları başlamış,rus çarı,ingilizlerden yardım istemiştir.fakat çanakkale savaşında kendisinden fazla söz edilmesede atatürk,bu savaşa ağırlığını koymuştur.ingiliz savaş gemilernin geçişine izin vermez ve savaş çok uzun sürer,her iki tarafında kayıpları büyüktür.bu savaşı kayıp ettiğine,ingilizlerin zeka küpü dedikleri çorçil bile şaşırır.rusya'da 17.ekim devrimi gerçekleşir.daha sonra ellerini kollarını sallayarak,ingilizler boğazı geçerler ve dolmabahçe,açıklarına savaş gemilerini demirleyip,toplarını saraya çevirirler.bunu gören atatürk,tarihe geçecek şu sözü kullanır. 'geldikleri gibi gidecekler' fakat ingilizler,istanbul'da boş durmazlar,ilk işleri saraçhane kışlasında,uykuda uyumakta olan,100 yakın inzibat erimizi şehit ederler.istanbul'un un ihtiyacını karşılayan,ayvansaray un değirmeninin işlevni durdurmak isterler ve değirmeni bir çavuş eşliğinde bir manga korumaktadır.manganın başında,ılbarıt köyü,pürdegilden efe hasan vardır.askerlerine süngü tak emrini verir ve un değirmeninin kuşatması engellenir.daha sonra kendisine 10 altın mükafat verilecektir.efe hasan dil sürtüşmesi nedeni ile bazı kelimeleri söyleyemez. 'altınları cuzu gibi mastafa efendiye yatırdım'der.mustafa efendi,mustafa remzi'dir.

hüseyin efendi,birinci düna savaşı ve çanakkale savaşı bittikten sonra,bu kez 'kurutuluş savaşı' başladığından,tekrar subay olarak 'kurtuluş savaşına'dahil olur ve rütbesi teğemendir.kendisi teşfiki mesaim olduğu için kendiz ağzından anlatıyorum.

niğde'de levazım teğmeni idim.girasun ve ordu'dan gelen fındıkları,askerlere dağtıyordum.zor günlerdi.asker bir lokma ekmeği dahi bulmakta zorlanıyor.savaşlar ve hastalıklar ülkenin nüfusunu neredeye 12 milyonlara kadar indirmişti.bir gün bir şey yaşadım yanıma gelen emrimdeki bir çavuş;efendim sizin safranbolu'dan iki asker geldi ve bitkinler dedi.hemen gittim,gördüğüme inanamıyordum.biri kardeşim rıza,diğeri bizim köyden şaban'dı 'gökmen) her ikisinide çadırdaki revire yatırdım.bir süre sonra iyileştiler ve kendilerine görev verdim.

hüseyin efendi,çanakkale savaşı dönüşü,ibrahimbeyoğullarından,abdullah kızı hanife ile evlenmiştir.bir anlamda içgüveyi girmiştir.1890 doğumlu olan,hanife,daha önce yazıköy'de abdurahman ile evli olup,bu evliliğinden,behiye doğum tarihini bilmiyorum.hacer 1914 adında iki kızı olmuştur.hacer daha sonra bir hastalık sonucu 1919 yılında 5 yaşında hayatını kayıp edecektir.mezarı ılbarıt köyü mezarlığındadır.hanife'nin ilk eşi abdurhaman,1914 başyalan birinci dünya savaşında şehit düşmüştür.

hüseyin efendi,kurutuluş savaşı sonrası ılbarıt köyüne döner ve çiftçilik yapmaya başlar.kendisine,savaşa katılan diğer öğretmenler gibi,atatürk'ün 1926 yılında çıkarttığı bir yasa ile 'istiklal madalyası' maaşı bağlanır.1928 yılında öğretmenlik mesleğne çağrılır.ilk görev yeri davutobası köyü olup,sırasıyla,ovacuma,safranbolu kalealtı,toprakcuma'da görev yaptıktan sonra,1950 yılında iktidara gelen,iktidar tarafından,atatürk döneminin tüm öğretmenleri emekli edilir.

hüseyin efendinin,hanife ile evliliğinden,mukadder 1921 ve mustafa kemal 1928 doğumlu iki çocuğu vardır.1979 yılında safranbolu'da vefat eden,hüseyin avni aksoy'un mezarı safranbolu mezarlığındadır.kendisini saygı ile anıyorum. 

MEHMET ATA DOĞAN (1896-1983)(YUSUFGİL)

mehmet ata doğan, karamehmetoğlu,sülalesinden,yusuf efendi ve hatice,hanımın oğlu olarak 1896 yılında,ılbarıt köyünde dünyaya gelmiştir.kendinden başka dört kızkardeşi vardır.sırasıyla,sıdıka 1882,hanım 1887,emine 1889 ve fatma 1899 doğumludur.

baba yusuf efendi, oyıllar köyün hatibi ve de katibidir.köymektebine geldiğinde,öğrencilerine,bu gece bir oğlum oldu,ne isimi vereyim dediğinde,öğrencilerinden fıs fıs hafız,mehmet mutlu,hocam 'ata' olsun der.yusuf efendi,daha sonra istanbul,fatih medresesini biterecek olan,mehmet mutlu'nun görüşü ile babası karamehmetoğlu, mehmet'i katarak,oğluna mehmet ata,ismini koyar.

mehmet ata,diğer arkadaşları gibi,oyıllarda ılbarıt mektebinde öğretmelik yapan,aslen bulgaristan,filebe'li olan,mehmet cemil efendide ilkokulu bitirir.bababsı o yıllarda,safranbolu'da yeni açılan rüştiye mektebine,kayıtını yaptırır ve safranbolu'nun eşrafalarından birene oğlunu teslim eder.tabiiki tüm masrafları karşılamak sureti ile...küçük bir anekdot;rüştiye mektepleri,1905 yılında,padişah abdülhamit tarafından açılır ve o yılların orta okullarıdır.ikiye ayrılır,askeri rüştiye ve rüştiye diye...

mehmet ata, rüştiye mektebini bitirdikten,sonra kastamonu öğretmen okuluna girer ve bu okulu muallim olarak bitirir.diğer arkadaşları gibi,öğretmenlik yapamadan,1914 yılında patlak veren birinci dünya savaşına katılmak zorunda kalır.bu arada 17 yaşında evlenmiş ve 1914 yılında ali isimnde oğlu dünyaya gelmiştir.

mehmet ata,birinci dünya savaşına,o yıllarda osmanlı sınırlarında olan,arapistan'da katılır.rütbesi teğmendir ve mayetine askerler verilmiştir.bilindiği gibi,birinci dünya savaşı,aynı zamanda emperyalist devletlerin,pazar savaşıdır.her ne kadar avusturya perensi öldürülmüş falan densede,başta petrolün bulunması,sanayi devriminin hat safhaya ulaşması sonucu,almanya'ya karışı bir tutum söz konusudur.yorgun olan osmanlı,almanların yanında saf almıştır.almanların ülkemiz üzerinden yaptığı,istanbul,bağdat demiryolu ve ingilizlerin,yine o yıllarda açtığı süveyş kanalı başına değildir.

mehmet ata savaşın kızıştığı dönemde,askerleri ile birlikte arap çöllerinde,ingilizlere esir düşer.ingilizler,okumuşları ayırır,okur yazar olmayan,anadolu'nun garip hiçbir şey bilmeyen çocuklarını ,arap çapulcularına

 

teslim ederler.askerlerin bir kısmı süngü ve kılıçla şehit edilirken,bir kısmıda,arap çöllerinde zehirli su birikintilerinde boğularak şehit edilir.

tüm bunları gören mehmet ata,ömrü bboyunca araplardan nefret eder.

daha sonra kendisini esir alan ingilizler gemi ile hindistan ve mısır gibi,egemelikleri altında bulundurdukları ülkeler getirirler.1918 yılında savaşın bitimi ile esirler salıverilir.

bu zaman zarfında,ılbarıt köyünde baş gösteren tifüs salgınında,mehmet ata,babası yusuf efendi ve,eşi emine'yi kayıt etmiştir.ta ki köye dönünce öğrenir.geriye yaşlı bir ana ve küçük bir evlat kalmıştır.

19.mayıs.1919'da atatürk'ün samsun'a çıkması ve kurtuluş savaşı'nın başlaması ile birlikte,mehmet ata,tekrar askere çağrılır.subay olarak anadolunun bazı bölgelerinde görev alır.yaklaşık 3 yıl süren kurtuluş savaşı ,30.ağustos.1922'de sona erer ve terhis olur.bu arada,yamakgilden,hasan kızı havva 1903 evlenir,fakat evliliği fazla sürmez.bir yıl sonra ayrılırlar.bu kez kadıbükü köyünden,uzun yıllarz muhtarlık da yapan neşet gökmen'in kızkardeşi fatma hanımla evlenir. (terzi-fatma) kızı lütfiye 1926 ve oğlu yusuf ziya 1928,dünyaya gelir.tabiki bu arada müracatı dolasıyla,'köy mektebinde' öğretmenlik yapmaktadır.29.ekim.1923'de atatürk cumhuriyeti ilan etmiş ve ilk işi cehalete maruz kalmış anadolu insanını cehaletten kurtarmak ve eğitimdir.zaten başarılı bir öğretmen olan mehmetz ata'ya tekrar girdiği imtahanla,1926 yılında öğretmenlik diploması tekrar verilir.bu kez cumhuriyet öğretmeni olarak.bu diplomanın aslına uygun çekilmiş fotoğrafı;ılbarıt köyü 'müzesindedir'ayrnıca mehmet ata'ya,atatürk'ün 1926 yılında çıkarılan bir kanunla, 'istiklal madalyası' maaşı ve madalyası verilmiştir.

mehmet ata, cumhuriyet kurulduktan sonra ve öğretmenliğe döndükten sonra,bir kaç yıl o yıllarda safranbolu'nun beldesi olan,eflani'nin yağlıca köyünde öğretmenlik yaptıktan sonra,tekrar ılbarıt köyüne gelir ve 1950 yılında emekli oluncaya kadar,köyünde kalır.

ilkönce üç yıl olmak üzere 'köy mektebinde' çocukları okutur.1931-32 yıllarına ait elimin altında o yıllara ait sınıf defterleri var.soyadı olmadığı için esamilerle yazılmış öğrneciler.ben çoğunu çözdüm ve ileride nasip olursa yayınlayacam.

1934-35 yılları arasında 5 yıllık olmak üzere,karamanbaşı mevkiinde, 'akbulak ilkokulu' açılır.okul,ılbarıt,sarıyan ve hacılarobası, yine o yıllarda hacılarobası'nın mahallesi konumda olan geren köyü ve ovacık'ın köylerinden gelen öğrenciler bu okuldan faydalanmışlardır.yine'akbulak ilkokuluna' ait 1934-35 ve 1942-43 yılnın öğreci defterleri var.

aslen hacılarobası,köyünden kendisi gibi öğretmen olan hüsnü yılmaz ile birlikte,akbulak ilkokulunda öğretmenlik yapan,mehme ata,hüsnü yılmaz'ın bedenen biraz rahatsız olası ile yaklaık o yıllarda 150'den fazla öğrenciyi tek başına okutur.

mehmet ata'nın ülkeye kazandırdıkları;üç yıl ılbarıt köyü mektebinden,

mehmet oğlu,ahmet demiralp 1907 'öğretmen-baş öğretmen'

ahmet oğlu, şükrü kaya 1908 'öğretemen'

ömer oğlu ibrahim ünal 1908 'öğretmen'

nuri oğlu mustafa algan 1908 'öğretmen'

akbulak ilkokulu;

1)ilyas oğlu mastafa öğünç 1926 'öğretmen' 'hacılarobası'

2) mehmet oğlu mustafa günal 1928 'öğretmen' 'ılbarıt'

3) mehmet ata oğlu yusuf ziya doğan 'kaymakam' 'ılbarıt'

4) ibrahim oğlu hamdi ünver 1932 'öğretmen' 'hacılarobası'

5) şaban kızı ayşe gökmen 1932 'öğretmen' 'ılbarıt'

6) ömer kızı hacer öztürk 1933 'öğretmen' 'ılbarıt'

7) hasan olu yusuf çil 1933 'albay' 'hacılarobası'

8) mehmet oğlu ismail coşkun 1933 'öğretmen' 'hacılarobası'

9) nuri oğlu mehmet ali san 1933 'öretmen' hacılarobası-sallar mah.'

emeklilikten sonra,1965 yılı sonbaharına kadar ılbarıt köyünde yaşayan mehmet ata,daha sonra safranbolu'ya taşınır.ilkönce kira daha sonra kendine özgü bir ev satın alır ve 1983 yılında vefat eder.mezarı safranbolu mezarlığındadır.kendisini saygı ile anıyorum