(SND) SAFRANBOLU (ILBARIT KÖYÜ
KÜLTÜR VE SANAT MERKEZİ
20 küsur yıl öncesi,29.ekim.1999 tarihinde,köyümüzde safranbolu kaymakamlığınca,kültür ve sanat merkezi kurulmuştu.yaşadığım zor şartlara rağmen,kültür ve sanat merkezini ayakta tutmaya çalışıyorum. sakıp sabancı ,can kıraç ve eczacıbaşı gibi holdinglere bağlı müzeler,15 yıllarını kutlarken,ılbarıt köyündeki 'müze' 20 ci yaşına girmiş bulunmakta.doğal olarak benim kendi imkanlarımla kutlama şansım yok.geçenlerde köyü ziyaret eden,karabük ve safranbolu protokolu,hatta bunlara karbük vekilleride dahil,hiçbir fikir yürütmedi.ilerde burunanın konumu ne olacak diye...yıllar öncesi almanlar burayı ziyaret ettiklerinde,peşinsıra birilerini yetiştiriyormusun,bende malesef yanıtını vermiştim.kaldıki bir sanat-evini ayakta tutumak o kadarda kolay değil...her şeyden önce bilgi birikimi istiyor.çünkü sanat-evine girildikten sonra,sorular ard arda geliyor.dün ise istanbul'un çeşitli üniversitelerinden öğrenciler müzeyi ziyaret ederek süpriz yaptılar.
aradan geçen bunca zaman baz alındığında ve kim bunlar denildiğinde insan ilk önce bocalıyor ve torunlardan abdullah'tan yola çıkıldığında,1806 doğumlu sözü edilen abdullah kim? abdullah, köyde havaşgil'den aliosman'ın dedesi ve fısfıs hafız mehmet mutlu'nun dedesi.abdullah'ın iki oğlu oluyor.hasan, aliosman'ın babası ve kör emin lakablı, fısfıs hafız ve kardeşi abdullah'ın babası...hasan'ın aynı zamanda iki kızı vardır.burda kayıt altında olmadığı için lakabı ile yazıyorum gıdı kız,safranbolu'da bir demirci ile evlenmiştir.diğer kızı sarıyan köyündedir.hasan,yukarı meyremgilden abdullahın kızkardeşi ile evli olup,aynı zamanda,aşağı meyremgilden karıtlı ibrahim'le bacanaktır.
diğer torunlar,sırasıyla memiş, ismail, emin ve osman'dır.
örneğin elişgil bu torunlardan birinin oğlu ali ile ilintili olup,ali'nin kimin oğlu olduğu hakkında kayıtlı bir bilgi yoktur. ali'nin mehmet (karaoğlan) 1867 ve abdullah (sarıoğlan) 1891 doğumlu iki oğlu vardır.
yine aynı sülaleden güdükgil'in 1831 yılından itibaren reel kayıtlarına 1900 yıllarda rastlandığı için,baba ömer'den olma,havva 1878,hüseyin 1879 ve ali 1889 doğumlu üç çocuğu vardır.
torun osman, osman 1830 doğumlu olup,osmançavuşgili temsil etmektedir.osman çavuş'un sırasıyla,hüseyin (katırcı) 1862,mustafa 1865 ve mehmet 1868 doğumlu üç oğlu vardır.
ılbarıt köyü kuruluş aşamasında hacıalioğlu esamesi,ikinci aile ve dağlımı...
burada ruşen'den yola çıkıldığında,sözü edilen ruşen, çavuşgil'i temsil etmektedir. daha sonra oğlu mustafa doğar ve mustafa ili birlikte üç kız,mustafa'nın osman ve hatice isminde iki çocuğu olur.osman 1889 doğumlu olup,1956 yılında demircibağ mevkiinde attan düşer,bu esnada elindeki baston gözüne saplanır ve orda yaşama veda eder.hatice 1882 doğumlu olup,kulagilden,şakir'le velenir.şakir çanakkale savaşında şehit düşer.
ruşen'in kızlarından biri karaşar mah'de ahmet oğlu hasan'la evlenir.ismi ayşe'dir 1857 doğumludur.bu evlilikten iki oğlu bir kızları olur.ismail (jandarma) 1889 doğumlu.abdullah 1891 doğumlu ve kızkardeş habibe 1888 doğumlu olup,yörük köyünden muratoğlu ile evlenir.muratoğlu, cumhuriyetin kurulduğu yıllarda, büyük ihaleler alır ve elazığ,malatya arası demiryolunu yapar.1940 larda,eşenin yeğeni olan ruşen gürleyik'i bu teren yolunda bir kısım işçinin başına ekip başı yapar.hatta muratoğlu ihaleye girdiği bir sırada,ihale kızışır ve iş adamı vehbi koç'a iki tokat aşkeder.amerika'da vefat eden muratoğlu için,yörük köylüleri,gıyabi bir mezar yaptırır.köydeki büyük konakda,yörük köyü derneğine bağışlanır.
ruşen'in diğer kızı şerife 1847 doğumludur.
kospatargil'den kadıoğlu osman'la evlenir.bu evlilikten mehmet 1889 ve ibrahim 1897 iki oğlu doğar.mehmet genç denilecek yaşata vefat eder.yusuf filden mehmet özer'in eşi akile,ilk evliliğini,osman oğlu mehmet'le yapmıştır.
diğer kızı akkuşgilden osman'la yapmıştır isimi havva'dır ve oğlu süleyman olmuştur.süleyman 1878 doğumludur ve balkan savaşında şehit olmuştur.
hacıalioğlu osman torunu ibrahim, 1828 doğumlu olup,keleşgil'i temsil etmektedir.oğlu hasan olur.köy kayıt defterinide vefat ettiği için hasan'ın doğumu ile bilgi yoktur.hasan'ın osman ve mehmetali adında iki oğlu olur.osman'ında doğum tarihi hakkında bir bilgi yoktur,osaman oğlu hasan doğumu 1882.diğer oğlu mehmetali 1862 doğumlu olup,deliseyingil'e içgüveyi girer.mustafa 1897 ve ahmet 1901 doğumlu iki oğlu olur.
hacıalioğlu 1756 doğumlu osman'dan alimollagil ve güngörmezgil diye iki aile esamisi daha olmasına rağmen,alimollagil çocukları olmadıkları için söyünür.fakat alimollanın eşi ovacık'lı olup,ovacık ekincik köyü, esenler mah.den kızkardeşinin oğlu haşim'i 5 yaşında evlat edinir.büyüyüp askerliğini filan yaptıktan sonra, geri göndermez.saftagilden,hotuz lakaplı,ismail'in kızı ayşe ile evlendirir.bu evlilikten,şükriye 1891,ibrahim 1900,fatma 1904 ve ali 1908 doğumlu dört çocuğu olur.burada sözü edilen ali,hasan mutlu hocanın anne tarafından dedesidir.
güngörmezgil'e gelince bu aile 1850 yıllarında,köyü terk ederek safranbolu'ya yerleşirler.köydeki geriye dönük yerlerini yurtalarını,daha sonra katırcı hüseyin'e satarlar.
toker soyadını alan bu aileye mensup,safranbolu'da ve karabük'te işadamları olsada,artık kuyumuculuk dışında çoğu iş hayatından çekildi ya da vefat etti.80 lıi yıllarda tanıdığım bazı yaşlı konumdaki kişilerle sohbet etme şansım oldu.hatta bu yaşlı kişiler,köyümüzden öğretmen şükrü kaya'nın cenaze merasimene katılmışlardıadına safranbolu'da fakülte açılan,porf.fethi toker,bu aileye mensuptur.
hacıalioğullarını bitirdim ve hacıömeroğullarına geçtim,ama beni oldukça zorlayacak,çünkü hacıömeroğullarının kadınlar hariç erkeklerin nüfusu,sarıyan (gündoğan) köyü nüfusuna eşit.hacıömeroğullarının 1831 tarihinde nüfusu 50 erkek bazında,sarıyan'ın tüm köyün erkek nüfusu 63...bu arada aldığım ilaçlardan dolayı biraz rahatsızım.kimi ilaçları bırak gıda tedavisi yap diyor.ılbarıt'da aradığını bulmak zor.
hacıömeroğullarının içine girmiş bulunmaktayım.kolay değil 200 yılı çözümlemek,küçük şeyleri büyütebilmek.örneğin üç tane ali var,aligülügilde,kirazgilde ve kazıkaligilde...1831 sayımını yapanlar sırdan yazıp geçmiş.hatta bir vatandaş,karabük brtv'de bunların programını yapıyor.kişiler istanbul'dan,şurdan burdan bu vatandaşa hocam diye hitap ediyor ve açıyor 1831 nüfus kayıtlarını okuyup geçiyor.karşı taraf bilgilendiğini,o hoca denilen kişide karşı tarafı bilgilendirdiğini sanıyor.yok öyle bir şey.üstüne basa basa o aileyi teyit edeceksin.her kese iyi pazarlar.
kılbarıt köyü,kuruluş itibarıyla,hacıömeroğulları...
bilndiği gibi,hacıalioğulları köyün alt kısmı,güney tarafını tercih ederken,hacıömeroğulları,yine köyün alt kısmı kuzey tarafını mesken tutumuşlardır.aileler burda zamanla çoğaldıkça,köyün üst kısmına yerleşmeşlerdir.
hacıömeroğlu mustafa 1766 doğumlu olup,dokzangil ve gardayigili temsil etmektedir.dokzangil bazında bakıldığında,oğlu hüseyin 1830 doğumludur.hüseyin oğlu ali 1841 doğumludur.ali oğul mustafa (dokzan) 1874 doğumludur.
gardayigil bazında bakıldığında,yanıkgil, abdullah 1796 doğumludur.en büyük oğlu mehmet,(karamolla) 1841,onun küçüğü,yörük köyüne içgüveyi girmiş,gerçek ismi kayıtlarda olmadığı için,lakap olarak 'gümüş' olarak biliniyor.diğer kardeş osman 1863 ve hüseyin 1864 doğumludur.hüseyin,ilkönce gardayigilin mehmet,daha sonra,ayranconun ahmet'le evlenen hemit'in babasıdır.gardeyigilin bir kolu olan,yanıkgil söyünmüştür.bu günkü yanıkgil'i teşkil edenler,kız elden oğlan elden tanımı ile varlığıın sürdürmektedir.yanıkgil'in eski ev isi kuruhüseyingilin üst kısmındadır.geriye temel duvarı kalmıştır.
abdullah kardeşi ahmet 1791 doğumludur ve asıl gardeyigili teşkil etmektedir.oğlu hasan 1823 doğumlu olup,karahasan olarak bilinmektedir.hasan'ın mehmet 1819 ve ömer 1825 iki kardeşi daha vardır.fakat 1831 kayıtları baz alındığında, mehmet'in varlığı hakkında herhangi bir bilgi yoktur.fakat kulagil olarak bilinen aileye,gardeyigilden bir mehmet içgüveyi girmiş olup doğumu,1857 dir.ömer'e gelince,aşağı meyremgil olarak bilinen ve yakup'un babası olduğu bir realite çünkü,yakup'un oğlu karıtlı ibrahim 1855 doğumlu olup,oğluna ömer ismini vermiştir.dedim ya 1831 ve 1900 lü kayıtlar arısnda büyük boşluklar var.dolasıyla bu arayı kapatmakta zorlanıyorum.
gardeyigil hasan'a gelince dört çocuğu olmuştur.sırasıyla ahmet,izzet,ayşe ve şerife
ayşe,akkuşgilden,mustafaoğlu halil,şerife ise yanıkgilden,abdullah oğlu osman'la evlenmiştir.
hasanoğlu ahmet 1843 doğumlu olup,sırasıyla mehmet.nuri,abdullah,hasan ve fatma isminde çocukları vardır.
kardeşi izzet 1852 doğumlu olup,sırasıyla fatma,osman ve beşir isminde çocukları vardır.
yaşadığım köyümde,çalışma ortamım ve koşullar o kadarda iyi değil.burda köy hakkında bilgileri müsveddetler bazında önceden hazırlayıp kayıt ediyorum ve bir daha tekrarı yok.internetimin yazı çıkarıda olmadığı için,burda verdiğim emek umarım güme gitmez,hasan mutlu kayıt altına alıyorum demişti...umarım alır.
diğer oğlu salih 1823 hacıömeroğlu hüseyin burada iyipgili temsil etmektedir.oğullarının akibeti bilinmemektedir.oğullarının harici ikide kızı olan hüseyin'in eşinin ismi sare'dir.kızlarından fatma,musluoğullarından hüseyin ile evlendirilmiş olup bu evlilikten, mustafa (sarımuhtarın babası) ahmet (göde mehmet'in babası) ve kızkerdeşleri havva dünyaya gelir.havva karaşar mah'den kistirliçavuş ile evlenmiştir.sarımuhtarın babası mustafa yacı köyündeki kızına anneanesinin ismi sare adını vermiştir.
hüseyin'diğer kızı hamide'nin üzerine ayranco hasan'ın çobanı,aslen ovacık göynükören köyünden olan eyüp'ü damat alır.eyüp'ün bu evlilikten,ahmet 1860 ve hüseyin 1862 doğumlu iki oğlu olur.burada hüseyin aynı zamanda mahemet ali efendi ve mustafa remzi'nin babası olup,anneannesinin simini taşımaktadır.aile günümüzde söyünmüştür.
ahmet'in ise hasan 1882
ramazan 1889
eyüp 1895 doğumlu üç oğlu olmuş,hasan ve eyüp'ün akibeti bilinmemektedir.kardeş ramazan askeri gitmeden evlenmiş olup,hasan 1908 ve ahmet 1913 doğumulu iki oğlu olmuştur. ramazan'da seferberlik döneminde balkanlarda şehit olmuştur.
hacıömeroğlu yahya 1801 doğumlu
oğlu ali doğumu 1823
ali'nin oğlu mehmet 1901 ve kızları fatma 1897,hatice 1907 ve hanife 1910 doğumludur ve ailenin tek ferdi nazire kütükçüdür.ev yeri ruşen aydın,tarafından satın alınmıştır.
hacıömeroğlu yahya 1801 doğumlu
oğlu ali 1823
ali oğlu mehmet 1874 doğumlu olup,sbu aile kirazgili temsil etmektedir.
yahya kardeşi mustafa 1896 doğumlu olup,oğlu osman (cırtosman) 1873,bağlıca mah.ne iç güveyi gitmiştir kardeşi mustafa (kemaneci) 1864 doğumludur ve kemanecigil söyünümüş,cırtosamangil,bağlıca mah.de nuri ışık'gili temsil etmektedir.(kemaneci)aynı zamanda kardeşi osmanla birlikte iyi bir keman icracıcı olmakla birlikte,tıp alanında elindeki bir kitapla ilaç üretip,bazı hastalıkları iyi ettiği biliniyor.evi ise kirazgilin,alt katta bir odaları vardı.eşi ile birlikte yaşamını o tek odada tamamlamış.bilgi satı demirsöz)
hacıömeroğlu hüseyin 1801 doğumlu
oğlu ahmet 1826 doğumlu olup,lakabı onbaşıdır.eşi çıraklar köyünden olup,çocuğu olmadığı için söyünmüştür.
hasan (ayranco) 1828 doğumlu olup,mehmet ,1852 mehmet kahveci mustafa'nın babsıdır.,ahmet 1869 ve emine isminde üç çocuğu vardır.
yahya oğlu ali 1822 doğumludur.oğlu satılmış 1880 doğumludur.satılmış oğlu isamil (sotiri) 1897 ve kardeşi hamza 1898 doğumludur.aile aligülü temsil etmektedir.
küçük bir hatırlatma,bazı babalar ve oğular arasında uzunca bir yaş farkının olması,eğer baba askerlikten sonra evlenmiş olup yaşının 30-35 sınırına gelmesindedir.çünkü askerlik süresi osmanlıda oldukça uzun olduğu bilinmektedir.
kısa bir bilgi,burda ailelerin ilkleri yazılmıştır. bu şecere defteri 1983 yılında ,ilköğretim müfetişi,abdülkadir özer tarafından bize verildiğinde üzerinden 75 yıl gibi bir zaman geçmişti. şimdi ise son tutulduğu tarihin üzerinden 111 yıl ve ilk tutulduğu tarih 169 yıl...defter 1850 yılları ve 1908 yılları arasında tutulmuş olup,belkide türkiye'nin hiçbir köyünde böyle bir kayıtın kaldığını sanmıyorum. daha önce defter başkalarına gösterilsede sonuç alınamamış ve babam satı demirsöz'le 1983-87 yılları arasında türkçeleştirdik. sadece iki aileyi belirleyemedik.saygılarımla....
Kısa bir bilgi,burda ailelerin ilkleri yazılmıştır. Bu şecere defteri 1983 yılında ,İlköğretim Müfetişi,Abdülkadir Özer tarafından bize verildiğinde üzerinden 75 yıl gibi bir zaman geçmişti. Şimdi ise son tutulduğu tarihin üzerinden 111 yıl ve ilk tutulduğu tarih 169 yıl...Defter 1850 yılları ve 1908 yılları arasında tutulmuş olup,belkide Türkiye'nin hiçbir köyünde böyle bir kayıtın kaldığını sanmıyorum. Daha önce defter başkalarına gösterilsede sonuç alınamamış ve babam Satı Demirsöz'le 1983-87 yılları arasında türkçeleştirdik. Sadece iki
Diğer oğlu Salih 1823 Hacıömeroğlu Hüseyin burada İyipgili temsil etmektedir.Oğullarının akibeti bilinmemektedir.Oğullarının harici ikide kızı olan Hüseyin'in eşinin ismi Sare'dir.Kızlarından Fatma,Musluoğullarından Hüseyin ile evlendirilmiş olup bu evlilikten, Mustafa (Sarımuhtarın Babası) Ahmet (Göde Mehmet'in Babası) ve Kızkerdeşleri Havva dünyaya gelir.Havva Karaşar Mah'den Kistirliçavuş ile evlenmiştir.Sarımuhtarın babası Mustafa Yacı Köyündeki kızına anneanesinin ismi Sare adını vermiştir.
Hüseyin'diğer kızı Hamide'nin üzerine Ayranco Hasan'ın çobanı,aslen Ovacık Göynükören Köyünden olan Eyüp'ü damat alır.Eyüp'ün bu evlilikten,Ahmet 1860 ve Hüseyin 1862 doğumlu iki oğlu olur.Burada Hüseyin aynı zamanda Mahemet Ali Efendi ve Mustafa Remzi'nin babası olup,anneannesinin simini taşımaktadır.Aile günümüzde söyünmüştür.
Ahmet'in ise Hasan 1882
Ramazan 1889
Eyüp 1895 doğumlu üç oğlu olmuş,Hasan ve Eyüp'ün akibeti bilinmemektedir.Kardeş Ramazan askeri gitmeden evlenmiş olup,Hasan 1908 ve Ahmet 1913 doğumulu iki oğlu olmuştur. Ramazan'da Seferberlik döneminde Balkanlarda şehit olmuştur.
Hacıömeroğlu Yahya 1801 doğumlu
Oğlu Ali doğumu 1823
Ali'nin oğlu Mehmet 1901 ve kızları Fatma 1897,Hatice 1907 ve Hanife 1910 doğumludur ve ailenin tek ferdi Nazire Kütükçüdür.Ev yeri Ruşen Aydın,tarafından satın alınmıştır.
Hacıömeroğlu Yahya 1801 doğumlu
Oğlu Ali 1823
Ali oğlu Mehmet 1874 doğumlu olup,sbu aile Kirazgili temsil etmektedir.
Yahya kardeşi Mustafa 1896 doğumlu olup,oğlu Osman (Cırtosman) 1873,Bağlıca Mah.ne iç güveyi gitmiştir Kardeşi Mustafa (Kemaneci) 1864 doğumludur ve Kemanecigil söyünümüş,Cırtosamangil,Bağlıca Mah.de Nuri Işık'gili temsil etmektedir.(Kemaneci)aynı zamanda kardeşi Osmanla birlikte iyi bir keman icracıcı olmakla birlikte,tıp alanında elindeki bir kitapla ilaç üretip,bazı hastalıkları iyi ettiği biliniyor.Evi ise Kirazgilin,alt katta bir odaları vardı.Eşi ile birlikte yaşamını o tek odada tamamlamış.Bilgi Satı Demirsöz)
Hacıömeroğlu Hüseyin 1801 doğumlu
Oğlu Ahmet 1826 doğumlu olup,lakabı onbaşıdır.Eşi Çıraklar köyünden olup,çocuğu olmadığı için söyünmüştür.
Hasan (Ayranco) 1828 doğumlu olup,Mehmet ,1852 Mehmet Kahveci Mustafa'nın babsıdır.,Ahmet 1869 ve Emine isminde üç çocuğu vardır.
Yahya oğlu Ali 1822 doğumludur.Oğlu Satılmış 1880 doğumludur.Satılmış oğlu İsamil (Sotiri) 1897 ve Kardeşi Hamza 1898 doğumludur.Aile Aligülü temsil etmektedir.
Küçük bir hatırlatma,bazı babalar ve oğular arasında uzunca bir yaş farkının olması,eğer baba askerlikten sonra evlenmiş olup yaşının 30-35 sınırına gelmesindedir.Çünkü askerlik süresi osmanlıda oldukça uzun olduğu bilinmektedir.
Kısa bir bilgi,burda ailelerin ilkleri yazılmıştır. Bu şecere defteri 1983 yılında ,İlköğretim Müfetişi,Abdülkadir Özer tarafından bize verildiğinde üzerinden 75 yıl gibi bir zaman geçmişti. Şimdi ise son tutulduğu tarihin üzerinden 111 yıl ve ilk tutulduğu tarih 169 yıl...Defter 1850 yılları ve 1908 yılları arasında tutulmuş olup,belkide Türkiye'nin hiçbir köyünde böyle bir kayıtın kaldığını sanmıyorum. Daha önce defter başkalarına gösterilsede sonuç alınamamış ve babam Satı Demirsöz'le 1983-87 yılları arasında türkçeleştirdik. Sadece iki
Diğer oğlu Salih 1823 Hacıömeroğlu Hüseyin burada İyipgili temsil etmektedir.Oğullarının akibeti bilinmemektedir.Oğullarının harici ikide kızı olan Hüseyin'in eşinin ismi Sare'dir.Kızlarından Fatma,Musluoğullarından Hüseyin ile evlendirilmiş olup bu evlilikten, Mustafa (Sarımuhtarın Babası) Ahmet (Göde Mehmet'in Babası) ve Kızkerdeşleri Havva dünyaya gelir.Havva Karaşar Mah'den Kistirliçavuş ile evlenmiştir.Sarımuhtarın babası Mustafa Yacı Köyündeki kızına anneanesinin ismi Sare adını vermiştir.
Hüseyin'diğer kızı Hamide'nin üzerine Ayranco Hasan'ın çobanı,aslen Ovacık Göynükören Köyünden olan Eyüp'ü damat alır.Eyüp'ün bu evlilikten,Ahmet 1860 ve Hüseyin 1862 doğumlu iki oğlu olur.Burada Hüseyin aynı zamanda Mahemet Ali Efendi ve Mustafa Remzi'nin babası olup,anneannesinin simini taşımaktadır.Aile günümüzde söyünmüştür.
Ahmet'in ise Hasan 1882
Ramazan 1889
Eyüp 1895 doğumlu üç oğlu olmuş,Hasan ve Eyüp'ün akibeti bilinmemektedir.Kardeş Ramazan askeri gitmeden evlenmiş olup,Hasan 1908 ve Ahmet 1913 doğumulu iki oğlu olmuştur. Ramazan'da Seferberlik döneminde Balkanlarda şehit olmuştur.
Hacıömeroğlu Yahya 1801 doğumlu
Oğlu Ali doğumu 1823
Ali'nin oğlu Mehmet 1901 ve kızları Fatma 1897,Hatice 1907 ve Hanife 1910 doğumludur ve ailenin tek ferdi Nazire Kütükçüdür.Ev yeri Ruşen Aydın,tarafından satın alınmıştır.
Hacıömeroğlu Yahya 1801 doğumlu
Oğlu Ali 1823
Ali oğlu Mehmet 1874 doğumlu olup,sbu aile Kirazgili temsil etmektedir.
Yahya kardeşi Mustafa 1896 doğumlu olup,oğlu Osman (Cırtosman) 1873,Bağlıca Mah.ne iç güveyi gitmiştir Kardeşi Mustafa (Kemaneci) 1864 doğumludur ve Kemanecigil söyünümüş,Cırtosamangil,Bağlıca Mah.de Nuri Işık'gili temsil etmektedir.(Kemaneci)aynı zamanda kardeşi Osmanla birlikte iyi bir keman icracıcı olmakla birlikte,tıp alanında elindeki bir kitapla ilaç üretip,bazı hastalıkları iyi ettiği biliniyor.Evi ise Kirazgilin,alt katta bir odaları vardı.Eşi ile birlikte yaşamını o tek odada tamamlamış.Bilgi Satı Demirsöz)
Hacıömeroğlu Hüseyin 1801 doğumlu
Oğlu Ahmet 1826 doğumlu olup,lakabı onbaşıdır.Eşi Çıraklar köyünden olup,çocuğu olmadığı için söyünmüştür.
Hasan (Ayranco) 1828 doğumlu olup,Mehmet ,1852 Mehmet Kahveci Mustafa'nın babsıdır.,Ahmet 1869 ve Emine isminde üç çocuğu vardır.
Yahya oğlu Ali 1822 doğumludur.Oğlu Satılmış 1880 doğumludur.Satılmış oğlu İsamil (Sotiri) 1897 ve Kardeşi Hamza 1898 doğumludur.Aile Aligülü temsil etmektedir.
Küçük bir hatırlatma,bazı babalar ve oğular arasında uzunca bir yaş farkının olması,eğer baba askerlikten sonra evlenmiş olup yaşının 30-35 sınırına gelmesindedir.Çünkü askerlik süresi osmanlıda oldukça uzun olduğu bilinmektedir
Kısa bir bilgi,burda ailelerin ilkleri yazılmıştır. Bu şecere defteri 1983 yılında ,İlköğretim Müfetişi,Abdülkadir Özer tarafından bize verildiğinde üzerinden 75 yıl gibi bir zaman geçmişti. Şimdi ise son tutulduğu tarihin üzerinden 111 yıl ve ilk tutulduğu tarih 169 yıl...Defter 1850 yılları ve 1908 yılları arasında tutulmuş olup,belkide Türkiye'nin hiçbir köyünde böyle bir kayıtın kaldığını sanmıyorum. Daha önce defter başkalarına gösterilsede sonuç alınamamış ve babam Satı Demirsöz'le 1983-87 yılları arasında türkçeleştirdik. Sadece
Bilndiği gibi,Hacıalioğulları köyün alt kısmı,güney tarafını tercih ederken,Hacıömeroğulları,yine köyün alt kısmı kuzey tarafını mesken tutumuşlardır.Aileler burda zamanla çoğaldıkça,köyün üst kısmına yerleşmeşlerdir.
Hacıömeroğlu Mustafa 1766 doğumlu olup,Dokzangil ve Gardayigili temsil etmektedir.Dokzangil bazında bakıldığında,oğlu Hüseyin 1830 doğumludur.Hüseyin oğlu Ali 1841 doğumludur.Ali oğul Mustafa (Dokzan) 1874 doğumludur.
Gardayigil bazında bakıldığında,Yanıkgil, Abdullah 1796 doğumludur.En büyük oğlu Mehmet,(Karamolla) 1841,Onun küçüğü,Yörük Köyüne içgüveyi girmiş,gerçek ismi kayıtlarda olmadığı için,lakap olarak 'Gümüş' olarak biliniyor.Diğer kardeş Osman 1863 ve Hüseyin 1864 doğumludur.Hüseyin,ilkönce Gardayigilin Mehmet,daha sonra,Ayranconun Ahmet'le evlenen Hemit'in babasıdır.Gardeyigilin bir kolu olan,Yanıkgil söyünmüştür.Bu günkü Yanıkgil'i teşkil edenler,kız elden oğlan elden tanımı ile varlığıın sürdürmektedir.Yanıkgil'in eski ev isi Kuruhüseyingilin üst kısmındadır.Geriye temel duvarı kalmıştır.
Abdullah kardeşi Ahmet 1791 doğumludur ve asıl gardeyigili teşkil etmektedir.Oğlu Hasan 1823 doğumlu olup,Karahasan olarak bilinmektedir.Hasan'ın Mehmet 1819 ve Ömer 1825 iki kardeşi daha vardır.Fakat 1831 kayıtları baz alındığında, Mehmet'in varlığı hakkında herhangi bir bilgi yoktur.Fakat Kulagil olarak bilinen aileye,Gardeyigilden bir Mehmet içgüveyi girmiş olup doğumu,1857 dir.Ömer'e gelince,Aşağı Meyremgil olarak bilinen ve Yakup'un babası olduğu bir realite çünkü,Yakup'un oğlu Karıtlı İbrahim 1855 doğumlu olup,oğluna Ömer ismini vermiştir.Dedim ya 1831 ve 1900 lü kayıtlar arısnda büyük boşluklar var.Dolasıyla bu arayı kapatmakta zorlanıyorum.
Gardeyigil Hasan'a gelince dört çocuğu olmuştur.Sırasıyla Ahmet,İzzet,Ayşe ve Şerife
Ayşe,Akkuşgilden,Mustafaoğlu Halil,Şerife ise Yanıkgilden,Abdullah oğlu Osman'la evlenmiştir.
Hasanoğlu Ahmet 1843 doğumlu olup,sırasıyla Mehmet.Nuri,Abdullah,Hasan ve Fatma isminde çocukları vardır.
Kardeşi İzzet 1852 doğumlu olup,sırasıyla Fatma,Osman ve Beşir isminde çocukları vardır
Bilndiği gibi,Hacıalioğulları köyün alt kısmı,güney tarafını tercih ederken,Hacıömeroğulları,yine köyün alt kısmı kuzey tarafını mesken tutumuşlardır.Aileler burda zamanla çoğaldıkça,köyün üst kısmına yerleşmeşlerdir.
Hacıömeroğlu Mustafa 1766 doğumlu olup,Dokzangil ve Gardayigili temsil etmektedir.Dokzangil bazında bakıldığında,oğlu Hüseyin 1830 doğumludur.Hüseyin oğlu Ali 1841 doğumludur.Ali oğul Mustafa (Dokzan) 1874 doğumludur.
Gardayigil bazında bakıldığında,Yanıkgil, Abdullah 1796 doğumludur.En büyük oğlu Mehmet,(Karamolla) 1841,Onun küçüğü,Yörük Köyüne içgüveyi girmiş,gerçek ismi kayıtlarda olmadığı için,lakap olarak 'Gümüş' olarak biliniyor.Diğer kardeş Osman 1863 ve Hüseyin 1864 doğumludur.Hüseyin,ilkönce Gardayigilin Mehmet,daha sonra,Ayranconun Ahmet'le evlenen Hemit'in babasıdır.Gardeyigilin bir kolu olan,Yanıkgil söyünmüştür.Bu günkü Yanıkgil'i teşkil edenler,kız elden oğlan elden tanımı ile varlığıın sürdürmektedir.Yanıkgil'in eski ev isi Kuruhüseyingilin üst kısmındadır.Geriye temel duvarı kalmıştır.
Abdullah kardeşi Ahmet 1791 doğumludur ve asıl gardeyigili teşkil etmektedir.Oğlu Hasan 1823 doğumlu olup,Karahasan olarak bilinmektedir.Hasan'ın Mehmet 1819 ve Ömer 1825 iki kardeşi daha vardır.Fakat 1831 kayıtları baz alındığında, Mehmet'in varlığı hakkında herhangi bir bilgi yoktur.Fakat Kulagil olarak bilinen aileye,Gardeyigilden bir Mehmet içgüveyi girmiş olup doğumu,1857 dir.Ömer'e gelince,Aşağı Meyremgil olarak bilinen ve Yakup'un babası olduğu bir realite çünkü,Yakup'un oğlu Karıtlı İbrahim 1855 doğumlu olup,oğluna Ömer ismini vermiştir.Dedim ya 1831 ve 1900 lü kayıtlar arısnda büyük boşluklar var.Dolasıyla bu arayı kapatmakta zorlanıyorum.
Gardeyigil Hasan'a gelince dört çocuğu olmuştur.Sırasıyla Ahmet,İzzet,Ayşe ve Şerife
Ayşe,Akkuşgilden,Mustafaoğlu Halil,Şerife ise Yanıkgilden,Abdullah oğlu Osman'la evlenmiştir.
Hasanoğlu Ahmet 1843 doğumlu olup,sırasıyla Mehmet.Nuri,Abdullah,Hasan ve Fatma isminde çocukları vardır.
hüseyin avni aksoy, salih ağa ve kezban'ın ikinci çocukları olarak 1892 yılında ılbarıt köyünde dünyaya gelir.karamehmetoğlu sülalesindendir.ilkokulu,mehmet cemil efendi'de okuduktan sonra,kastamonu muallim mektebini bitirmiştir ve askerlik sırasında rüşteye imtahanına da girerek,rüştiye mezunu sayılmıştır.
hüseyin avni aksoy öğretmen olmasına karşın,öğretmenlik yapamamıştır.nedini 1914'de birinci dünya savaşı patlak vermiş ve osmanlı,daha sonra savaşı kayıp edecek almanlarla birlikte,birinci dünya savaşına girmiştir.ülkede 'seferberlik'ilan edildiğinden.askerliğini yapmış olanlarda,tekrar askere çağrılmıştır.
hüseyin avni aksoy,birinci dünya savaşı ile aynı anda patlak veren,çanakkale savaşına dahil edilmiştir.aynı köylüsü,hacıalioğullarından,mustafa oğlu,öğretemen hasan efendi ile birlikte.hasan efendi,daha sonra,mesleğine dönemeden,çanakkale'de şehit düşmüştür.
hüseyin avni aksoy,çanakkale savaşı yıllarında,yolları atatürk'le kesişir.atatürk zekasına ve dürüstlüğüne güvendiği,hüseyin efendiyi yanına emir subayı olarak alır.sürekli hüseyin efendiyi,yakın illere görevli olarak gönderir.kütahya'ya gönderdiğinde,kendisine şu talimatı verir.yol boyunca dinlenecen ve sık sık at değiştireceksin ve hiç kimseye müsama göstermeyeceksin.
atatürk,çanakkale,savaşı yılların da türk milletinin kurutuluşu içinde planlar yapmaktaydı.çünkü çanakkale savaşı,ingilizlerle yapılmaktaydı.nedeni,rusya'da bolşevik ayaklanmaları başlamış,rus çarı,ingilizlerden yardım istemiştir.fakat çanakkale savaşında kendisinden fazla söz edilmesede atatürk,bu savaşa ağırlığını koymuştur.ingiliz savaş gemilernin geçişine izin vermez ve savaş çok uzun sürer,her iki tarafında kayıpları büyüktür.bu savaşı kayıp ettiğine,ingilizlerin zeka küpü dedikleri çorçil bile şaşırır.rusya'da 17.ekim devrimi gerçekleşir.daha sonra ellerini kollarını sallayarak,ingilizler boğazı geçerler ve dolmabahçe,açıklarına savaş gemilerini demirleyip,toplarını saraya çevirirler.bunu gören atatürk,tarihe geçecek şu sözü kullanır. 'geldikleri gibi gidecekler' fakat ingilizler,istanbul'da boş durmazlar,ilk işleri saraçhane kışlasında,uykuda uyumakta olan,100 yakın inzibat erimizi şehit ederler.istanbul'un un ihtiyacını karşılayan,ayvansaray un değirmeninin işlevni durdurmak isterler ve değirmeni bir çavuş eşliğinde bir manga korumaktadır.manganın başında,ılbarıt köyü,pürdegilden efe hasan vardır.askerlerine süngü tak emrini verir ve un değirmeninin kuşatması engellenir.daha sonra kendisine 10 altın mükafat verilecektir.efe hasan dil sürtüşmesi nedeni ile bazı kelimeleri söyleyemez. 'altınları cuzu gibi mastafa efendiye yatırdım'der.mustafa efendi,mustafa remzi'dir.
hüseyin efendi,birinci düna savaşı ve çanakkale savaşı bittikten sonra,bu kez 'kurutuluş savaşı' başladığından,tekrar subay olarak 'kurtuluş savaşına'dahil olur ve rütbesi teğemendir.kendisi teşfiki mesaim olduğu için kendiz ağzından anlatıyorum.
niğde'de levazım teğmeni idim.girasun ve ordu'dan gelen fındıkları,askerlere dağtıyordum.zor günlerdi.asker bir lokma ekmeği dahi bulmakta zorlanıyor.savaşlar ve hastalıklar ülkenin nüfusunu neredeye 12 milyonlara kadar indirmişti.bir gün bir şey yaşadım yanıma gelen emrimdeki bir çavuş;efendim sizin safranbolu'dan iki asker geldi ve bitkinler dedi.hemen gittim,gördüğüme inanamıyordum.biri kardeşim rıza,diğeri bizim köyden şaban'dı 'gökmen) her ikisinide çadırdaki revire yatırdım.bir süre sonra iyileştiler ve kendilerine görev verdim.
hüseyin efendi,çanakkale savaşı dönüşü,ibrahimbeyoğullarından,abdullah kızı hanife ile evlenmiştir.bir anlamda içgüveyi girmiştir.1890 doğumlu olan,hanife,daha önce yazıköy'de abdurahman ile evli olup,bu evliliğinden,behiye doğum tarihini bilmiyorum.hacer 1914 adında iki kızı olmuştur.hacer daha sonra bir hastalık sonucu 1919 yılında 5 yaşında hayatını kayıp edecektir.mezarı ılbarıt köyü mezarlığındadır.hanife'nin ilk eşi abdurhaman,1914 başyalan birinci dünya savaşında şehit düşmüştür.
hüseyin efendi,kurutuluş savaşı sonrası ılbarıt köyüne döner ve çiftçilik yapmaya başlar.kendisine,savaşa katılan diğer öğretmenler gibi,atatürk'ün 1926 yılında çıkarttığı bir yasa ile 'istiklal madalyası' maaşı bağlanır.1928 yılında öğretmenlik mesleğne çağrılır.ilk görev yeri davutobası köyü olup,sırasıyla,ovacuma,safranbolu kalealtı,toprakcuma'da görev yaptıktan sonra,1950 yılında iktidara gelen,iktidar tarafından,atatürk döneminin tüm öğretmenleri emekli edilir.hüseyin efendinin,hanife ile evliliğinden,mukadder 1921 ve mustafa kemal 1928 doğumlu iki çocuğu vardır.1979 yılında safranbolu'da vefat eden,hüseyin avni aksoy'un mezarı safranbolu mezarlığındadır.kendisini saygı ile anıyorum
mehmet ata doğan, karamehmetoğlu,sülalesinden,yusuf efendi ve hatice,hanımın oğlu olarak 1896 yılında,ılbarıt köyünde dünyaya gelmiştir.kendinden başka dört kızkardeşi vardır.sırasıyla,sıdıka 1882,hanım 1887,emine 1889 ve fatma 1899 doğumludur.baba yusuf efendi, oyıllar köyün hatibi ve de katibidir.köymektebine geldiğinde,öğrencilerine,bu gece bir oğlum oldu,ne isimi vereyim dediğinde,öğrencilerinden fıs fıs hafız,mehmet mutlu,hocam 'ata' olsun der.yusuf efendi,daha sonra istanbul,fatih medresesini biterecek olan,mehmet mutlu'nun görüşü ile babası karamehmetoğlu, mehmet'i katarak,oğluna mehmet ata,ismini koyar.mehmet ata,diğer arkadaşları gibi,oyıllarda ılbarıt mektebinde öğretmelik yapan,aslen bulgaristan,filebe'li olan,mehmet cemil efendide ilkokulu bitirir.bababsı o yıllarda,safranbolu'da yeni açılan rüştiye mektebine,kayıtını yaptırır ve safranbolu'nun eşrafalarından birene oğlunu teslim eder.tabiiki tüm masrafları karşılamak sureti ile...küçük bir anekdot;rüştiye mektepleri,1905 yılında,padişah abdülhamit tarafından açılır ve o yılların orta okullarıdır.ikiye ayrılır,askeri rüştiye ve rüştiye diye...
mehmet ata, rüştiye mektebini bitirdikten,sonra kastamonu öğretmen okuluna girer ve bu okulu muallim olarak bitirir.diğer arkadaşları gibi,öğretmenlik yapamadan,1914 yılında patlak veren birinci dünya savaşına katılmak zorunda kalır.bu arada 17 yaşında evlenmiş ve 1914 yılında ali isimnde oğlu dünyaya gelmiştir.
mehmet ata,birinci dünya savaşına,o yıllarda osmanlı sınırlarında olan,arapistan'da katılır.rütbesi teğmendir ve mayetine askerler verilmiştir.bilindiği gibi,birinci dünya savaşı,aynı zamanda emperyalist devletlerin,pazar savaşıdır.her ne kadar avusturya perensi öldürülmüş falan densede,başta petrolün bulunması,sanayi devriminin hat safhaya ulaşması sonucu,almanya'ya karışı bir tutum söz konusudur.yorgun olan osmanlı,almanların yanında saf almıştır.almanların ülkemiz üzerinden yaptığı,istanbul,bağdat demiryolu ve ingilizlerin,yine o yıllarda açtığı süveyş kanalı başına değildir.
mehmet ata savaşın kızıştığı dönemde,askerleri ile birlikte arap çöllerinde,ingilizlere esir düşer.ingilizler,okumuşları ayırır,okur yazar olmayan,anadolu'nun garip hiçbir şey bilmeyen çocuklarını ,arap çapulcularına teslim ederler.askerlerin bir kısmı süngü ve kılıçla şehit edilirken,bir kısmıda,arap çöllerinde zehirli su birikintilerinde boğularak şehit edilir.
tüm bunları gören mehmet ata,ömrü bboyunca araplardan nefret eder.
daha sonra kendisini esir alan ingilizler gemi ile hindistan ve mısır gibi,egemelikleri altında bulundurdukları ülkeler getirirler.1918 yılında savaşın bitimi ile esirler salıverilir.
bu zaman zarfında,ılbarıt köyünde baş gösteren tifüs salgınında,mehmet ata,babası yusuf efendi ve,eşi emine'yi kayıt etmiştir.ta ki köye dönünce öğrenir.geriye yaşlı bir ana ve küçük bir evlat kalmıştır.
19.mayıs.1919'da atatürk'ün samsun'a çıkması ve kurtuluş savaşı'nın başlaması ile birlikte,mehmet ata,tekrar askere çağrılır.subay olarak anadolunun bazı bölgelerinde görev alır.yaklaşık 3 yıl süren kurtuluş savaşı ,30.ağustos.1922'de sona erer ve terhis olur.bu arada,yamakgilden,hasan kızı havva 1903 evlenir,fakat evliliği fazla sürmez.bir yıl sonra ayrılırlar.bu kez kadıbükü köyünden,uzun yıllarz muhtarlık da yapan neşet gökmen'in kızkardeşi fatma hanımla evlenir. (terzi-fatma) kızı lütfiye 1926 ve oğlu yusuf ziya 1928,dünyaya gelir.tabiki bu arada müracatı dolasıyla,'köy mektebinde' öğretmenlik yapmaktadır.29.ekim.1923'de atatürk cumhuriyeti ilan etmiş ve ilk işi cehalete maruz kalmış anadolu insanını cehaletten kurtarmak ve eğitimdir.zaten başarılı bir öğretmen olan mehmetz ata'ya tekrar girdiği imtahanla,1926 yılında öğretmenlik diploması tekrar verilir.bu kez cumhuriyet öğretmeni olarak.bu diplomanın aslına uygun çekilmiş fotoğrafı;ılbarıt köyü 'müzesindedir'ayrnıca mehmet ata'ya,atatürk'ün 1926 yılında çıkarılan bir kanunla, 'istiklal madalyası' maaşı ve madalyası verilmiştir.
mehmet ata, cumhuriyet kurulduktan sonra ve öğretmenliğe döndükten sonra,bir kaç yıl o yıllarda safranbolu'nun beldesi olan,eflani'nin yağlıca köyünde öğretmenlik yaptıktan sonra,tekrar ılbarıt köyüne gelir ve 1950 yılında emekli oluncaya kadar,köyünde kalır.
ilkönce üç yıl olmak üzere 'köy mektebinde' çocukları okutur.1931-32 yıllarına ait elimin altında o yıllara ait sınıf defterleri var.soyadı olmadığı için esamilerle yazılmış öğrneciler.ben çoğunu çözdüm ve ileride nasip olursa yayınlayacam.
1934-35 yılları arasında 5 yıllık olmak üzere,karamanbaşı mevkiinde, 'akbulak ilkokulu' açılır.okul,ılbarıt,sarıyan ve hacılarobası, yine o yıllarda hacılarobası'nın mahallesi konumda olan geren köyü ve ovacık'ın köylerinden gelen öğrenciler bu okuldan faydalanmışlardır.yine'akbulak ilkokuluna' ait 1934-35 ve 1942-43 yılnın öğreci defterleri var.
aslen hacılarobası,köyünden kendisi gibi öğretmen olan hüsnü yılmaz ile birlikte,akbulak ilkokulunda öğretmenlik yapan,mehme ata,hüsnü yılmaz'ın bedenen biraz rahatsız olası ile yaklaık o yıllarda 150'den fazla öğrenciyi tek başına okutur.
