MAHALLE BİRİMLER

 

(SND) SAFRANBOLU (ILBARIT KÖYÜ)

 

  BAĞLICA MAH.

yeridir.anadoluda süregelen kargaşalar sonucu,17 cü yillarin sonlarina doğru,bağlica mah.sine yerleşen,anadolunun çeşitli yerlerinden gelenler,burayi mesken tutmuştur. bağlica mah.si geçmiş itibari ile yaklaşik 13 haneye yakin olup,diğer yerler gibi göç almiştir.son zamanlarda bağlica'ya da dönüş başlamiştir.elimizin altinda yazili belge olmadiği için,kimin nereden ve nasil,niçin geldiği bilinmiyor.

bağlica mah.sinde geçmiş aile dağilimi ise şu şekilde dir.

1)hacıhamzaoğlu, hamza bin hasan 1771 doğumlu,olup ilbarıt köyünde, karamuhtargil olarak bilinen, hacıhamzaoğlu, hasan bin hamza olarak geçmektedir.yani bir kolu ılbarıt'dadır.fakat bu ailede 8 yakın erkek olmasına karşın,aileye dışarıdan damat alınsa da,zamanla yok olmuştur.

2)ortakçıoğlu, ismail bin ismail -1781 doğumlu

ismail oğlu mehmet-1828 doğumlu.

3) ortakçıoğlu hasan bin osman- 1791 doğumlu

osman oğlu bekir 1819 doğumlu

4) ortakçıoğlu osman bin bekir 1750 doğumlu.

1)hasanoğlu mehmet bin hasan- 1796 doğumlu

2)hasanoğlu abdullah- 1816 doğumlu

3) " " hasan - 1825 "

4) " " mehmet- 1830 "

5)hasanoğlu,hasan kardeşi mustafa -1813 doğumlu

6)hasanoğlu mustafa bin hasan- 1821 doğumlu

1)karaibrahimoğlu ali bin salih- 1781 doğumlu

2) salih oğlu hüseyin- 1813 doğumlu...

kuruluş itibariyle bağlica mah.si ilk yerleşim yeri olarak yukarida görüldüğü gibdir. bundan bir kaç yil öncesi,beni malatya'dan arayan bir bey,aslen ilbaritli olduğunu ve ailesi hakkinda fazla bilgisi olmadiğin söylemişti.kendisine esmasinin bilip bilmediğini sorduğumda.1914 yilinda dedesinin köyden ayrildiğini söylemişti.bilindiği gibi 1914 yili anadoluda seferberlik ilan edildiği için eli silah tutan her erkek askere çağrilmiş olup,bunlarin çoğu geri dönememiştir.örneğin iki amcam...fakat babam sati demirsöz'le 1908 yilinda eski alfabeden günümüz türçesine çevirdiğimiz köy kayit defterinde babamin çözemediği mollahasanoğlu ismail...ibrahim ve fatma'dan olma 1858 doğumlu ve eşi mehmet ve fatma'dan olma 1842 doğumlu ve kizilcaören'li...belki bu aileden brileri olabilir.

bağlıca mah'si günümüzde aile ve lakap olarak şu şekilde anılmaktadır.

1.          okumuşgil 2) kocaseyingil 3) cırtosmangil 4) cıdıkgil 5) hamzagil 6) hasangil 7) kostakgil (gofurhasangil) 8) tulummıstangil. 9) cemükgil (ortakçıgil) 10) civişgil..

.(SND) SAFRANBOLU (ILBARIT KÖYÜ)

 

 

 

KARAŞAR MAHALLESİ

genelde karaşar mahallesi,karaşer olarak teleffuz ediliyor. asıl ismi karaşar, bu çağrışım, sincan uygur bölgesinde bir yerleşim yeridir.sincan bilindeği gibi,moğolistan'da bir bölgenin adı...anadoluyu türk boyları akın ettiğin de,bu bölgeden anadolu'ya gelen karaşarlılar,sivas,divriği,konya civarı ve ankara beypazarı'ı gibi yerleri mesken tutup,konya üzerinden,şu anda karabük'ün merkez köylerinden olan karaşar'a yerleşmişlerdir. 18 yüzyıl başlarında,yine bu köyden ayrılan,dört kardeş,ılbarıt köyünün hemen güneynde,daha önce poflagonya,erken bizans ve rum azınlığın yaşadığı yere yerleşmişlerdir.

sözü edilen dör kardeş,esami olarak 'karamehmetoğullarını' temsil etmekteir.

hüseyin bin mustafa, 1791 doğumludur.

oğlu bekir 1823 doğumlu.

" hüseyin 1829 "

kardeşi halil bin mustafa 1825 doğumludur.

" ibrahim bin mustafa 1781 "

mustafa oğlu ali 1813 doğumlu

" " salih 1816 "

" " ismail 1829 "

" " osman 1830 "

karamehmetoğlu mustafa bin mehmet 1776 doğumlu

oğlu osman 1806 doğumlu

" hüseyin 1827 doğumlu

torunu abdullah 1827 doğumlu

kardeşi hasan bin mehmet 1771 doğumlu

mehmet oğlu ali 1816 doğumlu

yukarıda adı geçen 'bin' kelimesi oğlu olarak kullanılmaktadır. karamehmetoğullarından,bir kol daha sonra ılbarıt köyü merkezden yer alarak,'yusufgil' olarak anılmaktadır.karaşar mahallesindeki aileler,daha sonraları,berber,karabekirgil,topalahmetgil (gocagözgil) ve alibeygil olarak ayrılmışlardır. daha sonra karaşar mahallesine, 'akmustafaoğulları' bu aileden ayrılan 'kistirliçavuşgil' eski çerkeş,ovacık ahmetler köyünden 'gıdavagil'den ayrılarak buraya yerleşmişlerdir.

KÖYÜMÜZÜN PINARLARI

KUZSUYU.

KÖLEHMET SUYU.

FINDIKLI PINARI.

SEMERCİ PINARI.

DOMUZ PINARI.

ORTENECEK PINARI.

BAŞPINAR.

YENİPINAR.

KIZILKUYU.

CANIMANA PINARI.

MANDIRA PINARI.

DAĞBAĞI PINARI.

KAYRANPINAR.

DÜNÜRŞU PINARI

ASMA PINARI

MEZARLIK PINARI.

 

(SND) SAFRANBOLU (ILBARIT KÖYÜ)

AYRANCIGİL 

'ILBARIT KÖYÜNDE BİR SÜLALE...

'AYRANCOGİL' 'AYRANCIGİL'

Günümüzde yazılı belgelere ulaşmak oldukça zordur. Nedeni yazılı belgelerin olmayışı ve mevcut belgelerin de gün ışığına çıkmaması ve de korunmamasıdır. Kulaktan duyma şeylerin ise net bulgulara fazla hitap etmemesi...

Ilbarıt köyünde, artık kimi esamiler yok olurken, halen hayatta kalan esamilerin işlevini sürdürmesi mucize gibidir.

'Ayranco veya Ayrancıgil'i tanımlarken, bu sülaleye en yakın esamileri göz önünde bulundurmak gerekmekdedir. Hacıömeroğulları, Ilabarıt köyüne ilk intikal ettiklerinde, Kardeş babında ikiye ayrılmıştır. daha sonra birden çok sülaleye dönüşmüştür. Ayroncogil baz alındığında, bu sülalenin kolları...Sırasıyla, Deliseyingil,Eminegil, Aligülügil Dokzangil,Gardeyigil ve Faslıgil'dir.Sözkonusu 3 asırın içinde olup bitenler. İlk gelenler ise 1720 ve biraz altı doğumlular.

Ayroncogil:

Ahmet 1751 doğumlu...

Oğlu Hüseyin 1801 doğumlu, olup 1831 tarihinde, kendisinin 'ASİTHANE' de olduğu kayıtlara geçmiş olup, Safranbolu ve Kastamonu'da Asithane olmadığı için, buraya en yakın Asithane...Nevşehir-Hacıbektaşveli'dir.

Eskiden Asithane, Bektaşilerin, Medreselerde Sunnilerin eğitim gördükleri yerlerdir.Dolasıyla geçmişte,Ilbarıt köyünden birden çok kişi, Hacıbektaş Asitanesinde eğitim görmüş veya hocalık yapmıştır.Onun için kulaktan duyma, Hacıömer ve Hacıalioğullarının Nevşehir'den geldiği söylenmektedir. Bu doğru değildir.Çünkü Nevşehir-Hacıbektaşveli'de bir tür toplanma veya eğitim alma yeridir.Örneğin Yunus Emre

dahi böyle bir dergahta,kendini geliştirmiştir.

Hüseyin oğlu Ahmet (Onbaşı) 1826 doğumlu olup, evliliğini (Çıraklar ) köyünden Hatice ile yapmış ve hiç çocuğu olmamıştır.

Hüseyin oğlu Hasan 1828 doğumlu (Ayranco) evliliğini, Osmançavuşgilden, Hüseyin kızı 1829 doğumlu Hanife ile yapmış olup, bu evliliğinden...1850 yılında oğlu Mehmet olmuştur.Mehmet Kahveci Mustafa'nın babasıdır.

Hasan kızı Emine (Meme) 1866 doğumlu olup, Osmançavuşgilden

dayısının oğlu Mustafa ile evlidir.

Hasan oğlu Ahmet 1869 doğumludur.İlk evliliğini Kuruhaliloğulları, Akkuşgilden Mustafa kızı 1882 doğumlu Fatma(Topalhala) ile yapmıştır.

Ahmet oğlu Satı 1903 doğumlu...

"""""" """" Şükrü 1908 """"""

Ahmet Kızı Şerife 1912 """"""

Şükrü eşi Hamide 1907 doğumlu...

Şükrü oğlu Nail 1930 """""""""

"""""" """" Ahmet 1933 """"""""

Şükrü kızı Gönül 1939 """"""""

Şükrü eşi Hatice 1922""""""""" Sarıyan Köyünden aslen Ilbarıt köyü,Hacıömeroğullarından, Abdullah Alkan'ın kızıdır.

Şükrü kızı Hamide 1949""""""" Ilbarıt....

Ayranco Ahmet eşi Ayşe (Hemit) 1882 doğumlu....

Ahmet oğlu Hasan 1924 doğumlu...

Hasan eşi Şaziye 1925 doğumlu,Sarıyan Sarımsakçıoğullarından Hüsnü Uysal'ın kızı...

Nail eşi Fatma 1930 Davutobası köyü,Kahyagilden Aliosman kızı

Nail oğlu Yavuz 1949 doğumlu...

""" """" Oğuz 1954 """"""""""

""""" """"" Enver 1959 """"""""""

Hasan kızı Sevim 1946 doğumlu...

""""" """" Sevgi 1949 """"""""""

Hasan oğlu Ahmet 1

Hasan kızı Ayşe (Hanife) 1961 """"

Ahmet eşi Arife (Elmas) 1951 Sarıyan doğumlu, Sarımsakcıoğullarından Osman Uysal'ın kızı...

Ahmet kızı Nezaket 1970 doğumlu...

""""""" """" Şerife 1974""""""""

""""""" """" Şaziye 1976 """"""""

Ahmet oğlu Hasan 1980 """"""

NOT: Sarıyan köyünde, Uysalları temsileden sülaleler, Sarımsakçıoğulları diye anılır.

(SND) SAFRANBOLU (ILBARIT KÖYÜ)

 

ECELLİGİL

Bilindiği gibi Ilbarıt köyü 30 küsur esamiden oluşmaktadır. İki asırın içinde bu esamilerden bazıları ne yazık ki varlığını sürdürememiştir.

'Hecelligil' olarak bilenen aile 'Hecel' kelimesinin nereden var olduğunu bulamadım. Fakat Ilbarıt köyü sınırları içinde, 'Heceldüzü' diye bir mevki var.

Hecelligil Kadıoğlu esamesine kayıtlı olup, daha sonraları üç haneye bölünmüştür. Sırasıyla Kosbatargil en yaşlı ferd 1801 doğumlu İbrahim (Dümensüz) lakabıyla anılmıştır. Yine Softagil Mustafa (Softo) 1813 doğumludur. Bu ailelerin en yaşlı üyesi 1791 doğumlu, Kadıoğlu hacı Halil bin Mehmet'dir. Buradaki 'Bin' tümcesi kardeş demektir.

Hecelligil Mehmet 1819 ve diğer kardeşi Feyzullah 1823 doğumlu olup, arada kayda değer bilgiolmadığı için, Ayşe ve Mustafa'dan olma 1863 doğumlu, aynı adı taşıyan Mustafa'dır. Diğer kardeş Mehmet 1856 doğumlu olup, 1888 yılında ortadan kayıp olduğu ve kendisinden 20 yıldır bir haber alınamadığı yönündedir. Diğer kızkardeş Hanife 1852 doğumlu olup, Musluoğlu Hüseyin (Sarımuhtar'ın) annesidir.

Mustafa ve Ayşe'den olma 1891 doğumlu Emine ,Hecello 'Mehmet Özen) 1913 , Çıraklar köyünden içgüveyi, ezmecigilden Mustafa Özen'in oğludur. Mustafa Özen Seferberlikte şehit düşmüştür. Emine Ovacık, Yığınot köyünden Kamille yaptığı evliliğinden Ayşe Avcı 1923 ve yine Çorum, Dodurga'dan İsmaille yaptığı evlilikten Emine Aydın 1928 doğmuştur,Emine Aydın,baba İsmail tarafından,Acumukgilden Ali Akgülle kardeştir.

Hecello Mehmet Özen ilk evliliğini Çavuşgilden 1915 doğumlu Ayşe ile yapmıştır. bundan sırası ile Safiye San 1935, Mustafa Özen 1937 ve Fehmi özen 1941 doğmuştur. Ayşe'nin 1945 yılında vefatı ile Mustafa Özen ,Geren Köyünden Müyesser ile evlenmiş ve bu evlilikten Hasan 1946, Ayten 1950 ve Bilgin 1958 doğmuştur.

Mustafa Özen,Geren köyünden,Sadettin kızı 1939 doğumlu Nazife ile evlenmiş ve Faik 1958,Mehmet 1962, Nezahat 1965 ve Bayram 1967 doğmuştur.Yeni nesil hakkında fazla bilgim olamadığı için,eğer gönderirlerse kayda geçecektir.

 YUKARI KELEŞGİL

Görmüş olduğunuz ev, Yukarı Keleşgil olarak bilinir.Aslında ev Ilbarıt köyünün ilk kurucularından,Hacıhamzaoğullarından Kara Muhtarın misafirhanesidir.Hacıhamzaoğullarının bir koluda Bağlıca Mahallesini kurmuş olup,daha sonra Hasanoğlu diye esamisi değistirmiştir.Ev iki odalı olup,Acumuğun Kardeşi Kel Kadir'e geçmiştir.Kel Kadir 1872 doğumlu olup,üç oğlu olmasına karşın söyünmüştür.Hacıhamzaoglu ailesine gelince 10 yakın erkek olmasına karşın zamanla, bu evde söyünmüş olup, Hecelligilden torun Ayşe ve Karakaşgilden Hüseyin evlat alınarak ,ev ayakta tutulmustur. Ev geçmiş itibarıyla,Karamuhtargil, Zorogil,Zaimgil ve en son Kuruoğlangil olarak bi

rden çok adla anılmıştır.Ilbarıttan herkese günaydın

 

TAVŞANCIOĞULLARII

Ilbarıt köyünde,'Tavşancıoğulları'na ait ev...'Tavşancıoğulları' Ilbarıt köyüne 1840 larda intikal etmiş olup,diğer esamilerle ilgisi yoktur. Şimdiki mevcut aile reddetsede , ailenin köydeki lakapları 'İpiçürükgil'dir.Ailede iki kardadeş ismi geçmektedir.Büyük kardeş Abdullah 1826 küçük kardeş İbrahim 1839 doğumlu olup, Libya- Trablusgrap merkezinde, telgraf çavuşu görünmektedir bilgisi var.İbrahim aynı zamanda,Muslugilden, Göde lakaplı,Ahmet Yıldırım'ın kayınpederidir.

Daha sonraları bu sülale söýünmüş olup, Elişgilden, Karaoğlan lakaplı,Mehmet Öztürk,1866, Kendisi,Elişgilin,Sarı Amcanın ağbeyisidir.Tavşancıoğlu Abdullah oğlu, Hüseyin'in kızı ile ev evli olduğundan, Elişgilden bu eve taşınmıştır.Söz konusu,İbrahim ise ,askerliğini yaptığı,Libya- Trablusgarp'tan dönmemiştir.Şehit mi oldu?Bir hastalıktan mı öldü?Yaksa oralarda evlenip kaldı mı? Orası mumma...

 

ILBARIT KÖYÜ KURULUŞ AŞAMASINDA

HACIALİOĞLU ESAMESİ,İKİNCİ AİLE VE DAĞLIMI...

HACIALİOĞLU OSMAN DOĞUM TARİHİ 1756

OĞLU ALİ DOĞUM 1801

DİĞER OĞLU RUŞEN DOĞUM 1816

TORUN MEHMET DOĞUMU 1821

" " İBRAHİM " " 1828

" " HALİL " " 1826

Burada Ruşen'den yola çıkıldığında,sözü edilen Ruşen, Çavuşgil'i temsil etmektedir. Daha sonra oğlu Mustafa doğar ve Mustafa ili birlikte üç kız,Mustafa'nın Osman ve Hatice isminde iki çocuğu olur.Osman 1889 doğumlu olup,1956 yılında Demircibağ mevkiinde attan düşer,bu esnada elindeki baston gözüne saplanır ve orda yaşama veda eder.Hatice 1882 doğumlu olup,Kulagilden,Şakir'le velenir.Şakir Çanakkale Savaşında şehit düşer.

Ruşen'in kızlarından biri Karaşar Mah'de Ahmet oğlu Hasan'la evlenir.İsmi Ayşe'dir 1857 doğumludur.Bu evlilikten iki oğlu bir kızları olur.İsmail (Jandarma) 1889 doğumlu.Abdullah 1891 doğumlu ve kızkardeş Habibe 1888 doğumlu olup,Yörük Köyünden Muratoğlu ile evlenir.Muratoğlu, cumhuriyetin kurulduğu yıllarda, büyük ihaleler alır ve Elazığ,Malatya arası demiryolunu yapar.1940 larda,eşenin yeğeni olan Ruşen Gürleyik'i bu teren yolunda bir kısım işçinin başına ekip başı yapar.Hatta Muratoğlu ihaleye girdiği bir sırada,ihale kızışır ve iş adamı Vehbi Koç'a iki tokat aşkeder.Amerika'da vefat eden Muratoğlu için,Yörük Köylüleri,gıyabi bir mezar yaptırır.Köydeki büyük konakda,Yörük Köyü Derneğine bağışlanır.

Ruşen'in diğer kızı Şerife 1847 doğumludur.

Kospatargil'den Kadıoğlu Osman'la evlenir.Bu evlilikten Mehmet 1889 ve İbrahim 1897 iki oğlu doğar.Mehmet genç denilecek yaşata vefat eder.Yusuf filden Mehmet Özer'in eşi Akile,ilk evliliğini,Osman oğlu Mehmet'le yapmıştır.

Diğer kızı Akkuşgilden Osman'la yapmıştır isimi Havva'dır ve oğlu Süleyman olmuştur.Süleyman 1878 doğumludur ve Balkan Savaşında şehit olmuştur.

Hacıalioğlu Osman torunu İbrahim, 1828 doğumlu olup,Keleşgil'i temsil etmektedir.Oğlu Hasan olur.Köy kayıt defterinide vefat ettiği için Hasan'ın doğumu ile bilgi yoktur.Hasan'ın Osman ve Mehmetali adında iki oğlu olur.Osman'ında doğum tarihi hakkında bir bilgi yoktur,Osaman oğlu Hasan doğumu 1882.Diğer oğlu Mehmetali 1862 doğumlu olup,Deliseyingil'e içgüveyi girer.Mustafa 1897 ve Ahmet 1901 doğumlu iki oğlu olur.

Hacıalioğlu 1756 doğumlu Osman'dan Alimollagil ve Güngörmezgil diye iki aile esamisi daha olmasına rağmen,Alimollagil çocukları olmadıkları için söyünür.Fakat Alimollanın eşi Ovacık'lı olup,Ovacık Ekincik Köyü, Esenler Mah.den kızkardeşinin oğlu Haşim'i 5 yaşında evlat edinir.Büyüyüp askerliğini filan yaptıktan sonra, geri göndermez.Saftagilden,Hotuz Lakaplı,İsmail'in kızı Ayşe ile evlendirir.bu Evlilikten,Şükriye 1891,İbrahim 1900,Fatma 1904 ve Ali 1908 doğumlu dört çocuğu olur.Burada sözü edilen Ali,Hasan Mutlu Hocanın anne tarafından dedesidir.

Güngörmezgil'e gelince bu aile 1850 yıllarında,köyü terk ederek Safranbolu'ya yerleşirler.Köydeki geriye dönük yerlerini yurtalarını,daha sonra Katırcı Hüseyin'e satarlar.

Toker soyadını alan bu aileye mensup,Safranbolu'da ve Karabük'te işadamları olsada,artık kuyumuculuk dışında çoğu iş hayatından çekildi ya da vefat etti.80 lıi yıllarda tanıdığım bazı yaşlı konumdaki kişilerle sohbet etme şansım oldu.Hatta bu yaşlı kişiler,köyümüzden öğretmen Şükrü Kaya'nın cenaze merasimene katılmışlardıAdına Safranbolu'da Fakülte açılan,Porf.Fethi Toker,bu aileye mensuptur.

 

  

 

YUKARI KELEŞ GİL  ·

Görmüş olduğunuz ev, Yukarı Keleşgil olarak bilinir.Aslında ev Ilbarıt köyünün ilk kurucularından,Hacıhamzaoğullarından Kara Muhtarın misafirhanesidir.Hacıhamzaoğullarının bir koluda Bağlıca Mahallesini kurmuş olup,daha sonra Hasanoğlu diye esamisi değistirmiştir.

Ev iki odalı olup,Acumuğun Kardeşi Kel Kadir'e geçmiştir.Kel Kadir 1872 doğumlu olup,üç oğlu olmasına karşın söyünmüştür.Hacıhamzaoglu ailesine gelince 10 yakın erkek olmasına karşın zamanla, bu evde söyünmüş olup, Hecelligilden torun Ayşe ve Karakaşgilden Hüseyin evlat alınarak ,ev ayakta tutulmustur. Ev geçmiş itibarıyla,Karamuhtargil, Zorogil,Zaimgil ve en son Kuruoğlangil olarak birden çok adla anılmıştır.Ilbarıttan herkese günaydın.

 

HÜSEYİN AVNİ AKSOY

         (1892-1979)

    (MEYREMGİL)

hüseyin avni aksoy, salih ağa ve kezban'ın ikinci çocukları olarak 1892 yılında ılbarıt köyünde dünyaya gelir.karamehmetoğlu sülalesindendir.ilkokulu,mehmet cemil efendi'de okuduktan sonra,kastamonu muallim mektebini bitirmiştir ve askerlik sırasında rüşteye imtahanına da girerek,rüştiye mezunu sayılmıştır.

hüseyin avni aksoy öğretmen olmasına karşın,öğretmenlik yapamamıştır.nedini 1914'de birinci dünya savaşı patlak vermiş ve osmanlı,daha sonra savaşı kayıp edecek almanlarla birlikte,birinci dünya savaşına girmiştir.ülkede 'seferberlik'ilan edildiğinden.askerliğini yapmış olanlarda,tekrar askere çağrılmıştır.

hüseyin avni aksoy,birinci dünya savaşı ile aynı anda patlak veren,çanakkale savaşına dahil edilmiştir.aynı köylüsü,hacıalioğullarından,mustafa oğlu,öğretemen hasan efendi ile birlikte.hasan efendi,daha sonra,mesleğine dönemeden,çanakkale'de şehit düşmüştür.

hüseyin avni aksoy,çanakkale savaşı yıllarında,yolları atatürk'le kesişir.atatürk zekasına ve dürüstlüğüne güvendiği,hüseyin efendiyi yanına emir subayı olarak alır.sürekli hüseyin efendiyi,yakın illere görevli olarak gönderir.kütahya'ya gönderdiğinde,kendisine şu talimatı verir.yol boyunca dinlenecen ve sık sık at değiştireceksin ve hiç kimseye müsama göstermeyeceksin.

atatürk,çanakkale,savaşı yılların da türk milletinin kurutuluşu içinde planlar yapmaktaydı.çünkü çanakkale savaşı,ingilizlerle yapılmaktaydı.nedeni,rusya'da bolşevik ayaklanmaları başlamış,rus çarı,ingilizlerden yardım istemiştir.fakat çanakkale savaşında kendisinden fazla söz edilmesede atatürk,bu savaşa ağırlığını koymuştur.ingiliz savaş gemilernin geçişine izin vermez ve savaş çok uzun sürer,her iki tarafında kayıpları büyüktür.bu savaşı kayıp ettiğine,ingilizlerin zeka küpü dedikleri çorçil bile şaşırır.rusya'da 17.ekim devrimi gerçekleşir.daha sonra ellerini kollarını sallayarak,ingilizler boğazı geçerler ve dolmabahçe,açıklarına savaş gemilerini demirleyip,toplarını saraya çevirirler.bunu gören atatürk,tarihe geçecek şu sözü kullanır. 'geldikleri gibi gidecekler' fakat ingilizler,istanbul'da boş durmazlar,ilk işleri saraçhane kışlasında,uykuda uyumakta olan,100 yakın inzibat erimizi şehit ederler.istanbul'un un ihtiyacını karşılayan,ayvansaray un değirmeninin işlevni durdurmak isterler ve değirmeni bir çavuş eşliğinde bir manga korumaktadır.manganın başında,ılbarıt köyü,pürdegilden efe hasan vardır.askerlerine süngü tak emrini verir ve un değirmeninin kuşatması engellenir.daha sonra kendisine 10 altın mükafat verilecektir.efe hasan dil sürtüşmesi nedeni ile bazı kelimeleri söyleyemez. 'altınları cuzu gibi mastafa efendiye yatırdım'der.mustafa efendi,mustafa remzi'dir.

hüseyin efendi,birinci düna savaşı ve çanakkale savaşı bittikten sonra,bu kez 'kurutuluş savaşı' başladığından,tekrar subay olarak 'kurtuluş savaşına'dahil olur ve rütbesi teğemendir.kendisi teşfiki mesaim olduğu için kendiz ağzından anlatıyorum.

niğde'de levazım teğmeni idim.girasun ve ordu'dan gelen fındıkları,askerlere dağtıyordum.zor günlerdi.asker bir lokma ekmeği dahi bulmakta zorlanıyor.savaşlar ve hastalıklar ülkenin nüfusunu neredeye 12 milyonlara kadar indirmişti.bir gün bir şey yaşadım yanıma gelen emrimdeki bir çavuş;efendim sizin safranbolu'dan iki asker geldi ve bitkinler dedi.hemen gittim,gördüğüme inanamıyordum.biri kardeşim rıza,diğeri bizim köyden şaban'dı 'gökmen) her ikisinide çadırdaki revire yatırdım.bir süre sonra iyileştiler ve kendilerine görev verdim.

hüseyin efendi,çanakkale savaşı dönüşü,ibrahimbeyoğullarından,abdullah kızı hanife ile evlenmiştir.bir anlamda içgüveyi girmiştir.1890 doğumlu olan,hanife,daha önce yazıköy'de abdurahman ile evli olup,bu evliliğinden,behiye doğum tarihini bilmiyorum.hacer 1914 adında iki kızı olmuştur.hacer daha sonra bir hastalık sonucu 1919 yılında 5 yaşında hayatını kayıp edecektir.mezarı ılbarıt köyü mezarlığındadır.hanife'nin ilk eşi abdurhaman,1914 başyalan birinci dünya savaşında şehit düşmüştür.

hüseyin efendi,kurutuluş savaşı sonrası ılbarıt köyüne döner ve çiftçilik yapmaya başlar.kendisine,savaşa katılan diğer öğretmenler gibi,atatürk'ün 1926 yılında çıkarttığı bir yasa ile 'istiklal madalyası' maaşı bağlanır.1928 yılında öğretmenlik mesleğne çağrılır.ilk görev yeri davutobası köyü olup,sırasıyla,ovacuma,safranbolu kalealtı,toprakcuma'da görev yaptıktan sonra,1950 yılında iktidara gelen,iktidar tarafından,atatürk döneminin tüm öğretmenleri emekli edilir.

hüseyin efendinin,hanife ile evliliğinden,mukadder 1921 ve mustafa kemal 1928 doğumlu iki çocuğu vardır.1979 yılında safranbolu'da vefat eden,hüseyin avni aksoy'un mezarı safranbolu mezarlığındadır.kendisini saygı ile anıyorum.

 

 

 

MEHMET ATA DOĞAN

(1896-1983)(YUSUFGİL)

mehmet ata doğan, karamehmetoğlu,sülalesinden,yusuf efendi ve hatice,hanımın oğlu olarak 1896 yılında,ılbarıt köyünde dünyaya gelmiştir.kendinden başka dört kızkardeşi vardır.sırasıyla,sıdıka 1882,hanım 1887,emine 1889 ve fatma 1899 doğumludur.

baba yusuf efendi, oyıllar köyün hatibi ve de katibidir.köymektebine geldiğinde,öğrencilerine,bu gece bir oğlum oldu,ne isimi vereyim dediğinde,öğrencilerinden fıs fıs hafız,mehmet mutlu,hocam 'ata' olsun der.yusuf efendi,daha sonra istanbul,fatih medresesini biterecek olan,mehmet mutlu'nun görüşü ile babası karamehmetoğlu, mehmet'i katarak,oğluna mehmet ata,ismini koyar.

mehmet ata,diğer arkadaşları gibi,oyıllarda ılbarıt mektebinde öğretmelik yapan,aslen bulgaristan,filebe'li olan,mehmet cemil efendide ilkokulu bitirir.bababsı o yıllarda,safranbolu'da yeni açılan rüştiye mektebine,kayıtını yaptırır ve safranbolu'nun eşrafalarından birene oğlunu teslim eder.tabiiki tüm masrafları karşılamak sureti ile...küçük bir anekdot;rüştiye mektepleri,1905 yılında,padişah abdülhamit tarafından açılır ve o yılların orta okullarıdır.ikiye ayrılır,askeri rüştiye ve rüştiye diye...

mehmet ata, rüştiye mektebini bitirdikten,sonra kastamonu öğretmen okuluna girer ve bu okulu muallim olarak bitirir.diğer arkadaşları gibi,öğretmenlik yapamadan,1914 yılında patlak veren birinci dünya savaşına katılmak zorunda kalır.bu arada 17 yaşında evlenmiş ve 1914 yılında ali isimnde oğlu dünyaya gelmiştir.

mehmet ata,birinci dünya savaşına,o yıllarda osmanlı sınırlarında olan,arapistan'da katılır.rütbesi teğmendir ve mayetine askerler verilmiştir.bilindiği gibi,birinci dünya savaşı,aynı zamanda emperyalist devletlerin,pazar savaşıdır.her ne kadar avusturya perensi öldürülmüş falan densede,başta petrolün bulunması,sanayi devriminin hat safhaya ulaşması sonucu,almanya'ya karışı bir tutum söz konusudur.yorgun olan osmanlı,almanların yanında saf almıştır.almanların ülkemiz üzerinden yaptığı,istanbul,bağdat demiryolu ve ingilizlerin,yine o yıllarda açtığı süveyş kanalı başına değildir.

mehmet ata savaşın kızıştığı dönemde,askerleri ile birlikte arap çöllerinde,ingilizlere esir düşer.ingilizler,okumuşları ayırır,okur yazar olmayan,anadolu'nun garip hiçbir şey bilmeyen çocuklarını ,arap çapulcularına teslim ederler.askerlerin bir kısmı süngü ve kılıçla şehit edilirken,bir kısmıda,arap çöllerinde zehirli su birikintilerinde boğularak şehit edilir.

tüm bunları gören mehmet ata,ömrü bboyunca araplardan nefret eder.

daha sonra kendisini esir alan ingilizler gemi ile hindistan ve mısır gibi,egemelikleri altında bulundurdukları ülkeler getirirler.1918 yılında savaşın bitimi ile esirler salıverilir.

bu zaman zarfında,ılbarıt köyünde baş gösteren tifüs salgınında,mehmet ata,babası yusuf efendi ve,eşi emine'yi kayıt etmiştir.ta ki köye dönünce öğrenir.geriye yaşlı bir ana ve küçük bir evlat kalmıştır.

19.mayıs.1919'da atatürk'ün samsun'a çıkması ve kurtuluş savaşı'nın başlaması ile birlikte,mehmet ata,tekrar askere çağrılır.subay olarak anadolunun bazı bölgelerinde görev alır.yaklaşık 3 yıl süren kurtuluş savaşı ,30.ağustos.1922'de sona erer ve terhis olur.bu arada,yamakgilden,hasan kızı havva 1903 evlenir,fakat evliliği fazla sürmez.bir yıl sonra ayrılırlar.bu kez kadıbükü köyünden,uzun yıllarz muhtarlık da yapan neşet gökmen'in kızkardeşi fatma hanımla evlenir. (terzi-fatma) kızı lütfiye 1926 ve oğlu yusuf ziya 1928,dünyaya gelir.tabiki bu arada müracatı dolasıyla,'köy mektebinde' öğretmenlik yapmaktadır.29.ekim.1923'de atatürk cumhuriyeti ilan etmiş ve ilk işi cehalete maruz kalmış anadolu insanını cehaletten kurtarmak ve eğitimdir.zaten başarılı bir öğretmen olan mehmetz ata'ya tekrar girdiği imtahanla,1926 yılında öğretmenlik diploması tekrar verilir.bu kez cumhuriyet öğretmeni olarak.bu diplomanın aslına uygun çekilmiş fotoğrafı;ılbarıt köyü 'müzesindedir'ayrnıca mehmet ata'ya,atatürk'ün 1926 yılında çıkarılan bir kanunla, 'istiklal madalyası' maaşı ve madalyası verilmiştir.

mehmet ata, cumhuriyet kurulduktan sonra ve öğretmenliğe döndükten sonra,bir kaç yıl o yıllarda safranbolu'nun beldesi olan,eflani'nin yağlıca köyünde öğretmenlik yaptıktan sonra,tekrar ılbarıt köyüne gelir ve 1950 yılında emekli oluncaya kadar,köyünde kalır.

ilkönce üç yıl olmak üzere 'köy mektebinde' çocukları okutur.1931-32 yıllarına ait elimin altında o yıllara ait sınıf defterleri var.soyadı olmadığı için esamilerle yazılmış öğrneciler.ben çoğunu çözdüm ve ileride nasip olursa yayınlayacam.

1934-35 yılları arasında 5 yıllık olmak üzere,karamanbaşı mevkiinde, 'akbulak ilkokulu' açılır.okul,ılbarıt,sarıyan ve hacılarobası, yine o yıllarda hacılarobası'nın mahallesi konumda olan geren köyü ve ovacık'ın köylerinden gelen öğrenciler bu okuldan faydalanmışlardır.yine'akbulak ilkokuluna' ait 1934-35 ve 1942-43 yılnın öğreci defterleri var.

aslen hacılarobası,köyünden kendisi gibi öğretmen olan hüsnü yılmaz ile birlikte,akbulak ilkokulunda öğretmenlik yapan,mehme ata,hüsnü yılmaz'ın bedenen biraz rahatsız olası ile yaklaık o yıllarda 150'den fazla öğrenciyi tek başına okutur.

mehmet ata'nın ülkeye kazandırdıkları;üç yıl ılbarıt köyü mektebinden,

mehmet oğlu,ahmet demiralp 1907 'öğretmen-baş öğretmen'

ahmet oğlu, şükrü kaya 1908 'öğretemen'

ömer oğlu ibrahim ünal 1908 'öğretmen'

nuri oğlu mustafa algan 1908 'öğretmen'

akbulak ilkokulu;

1)ilyas oğlu mastafa öğünç 1926 'öğretmen' 'hacılarobası'

2) mehmet oğlu mustafa günal 1928 'öğretmen' 'ılbarıt'

3) mehmet ata oğlu yusuf ziya doğan 'kaymakam' 'ılbarıt'

4) ibrahim oğlu hamdi ünver 1932 'öğretmen' 'hacılarobası'

5) şaban kızı ayşe gökmen 1932 'öğretmen' 'ılbarıt'

6) ömer kızı hacer öztürk 1933 'öğretmen' 'ılbarıt'

7) hasan olu yusuf çil 1933 'albay' 'hacılarobası'

8) mehmet oğlu ismail coşkun 1933 'öğretmen' 'hacılarobası'

9) nuri oğlu mehmet ali san 1933 'öretmen' hacılarobası-sallar mah.'

emeklilikten sonra,1965 yılı sonbaharına kadar ılbarıt köyünde yaşayan mehmet ata,daha sonra safranbolu'ya taşınır.ilkönce kira daha sonra kendine özgü bir ev satın alır ve 1983 yılında vefat eder.mezarı safranbolu mezarlığındadır.kendisini saygı ile anıyorum.