BAĞLICA

 

 

(SND) SAFRANBOLU (ILBARIT KÖYÜ)

23 Aralık 2024 Pazartes 

ILBARIT KÖYÜ BAĞLICA MAHALLESİ.

bağlıca mah.si ılbarıt köyünün 4 km.batısında olup,aynen ılbarıt köyü gibi eski bir iskan yeridir.anadoluda süregelen kargaşalar sonucu,17 cü yılların sonlarına doğru,bağlıca mah.sine yerleşen,anadolunun çeşitli yerlerinden gelenler,burayı mesken tutmuştur. bağlıca mah.si geçmiş itibarı ile yaklaşık 13 haneye yakın olup,diğer yerler gibi göç almıştır.son zamanlarda bağlıca'ya da dönüş başlamıştır.elimizin altında yazılı belge olmadığı için,kimin nereden ve nasıl,niçin geldiği bilinmiyor.

bilinen, hacıhamzaoğlu, hasan bin hamza olarak geçmektedir.yani bir kolu ılbarıt'dadır.fakat bu ailede 8 yakın erkek olmasına karşın,aileye dışarıdan damat alınsa da,zamanla yok olmuştur.

kuruluş itibarıyle bağlıca mah.si ilk yerleşim yeri olarak yukarıda görüldüğü gibdir. bundan bir kaç yıl öncesi,beni malatya'dan arayan bir bey,aslen ılbarıtlı olduğunu ve ailesi hakkında fazla bilgisi olmadığın söylemişti.kendisine esmasinin bilip bilmediğini sorduğumda.1914 yılında dedesinin köyden ayrıldığını söylemişti.bilindiği gibi 1914 yılı anadoluda seferberlik ilan edildiği için eli silah tutan her erkek askere çağrılmış olup,bunların çoğu geri dönememiştir.örneğin iki amcam...fakat babam satı demirsöz'le 1908 yılında eski alfabeden günümüz türçesine çevirdiğimiz köy kayıt defterinde babamın çözemediği mollahasanoğlu ismail...ibrahim ve fatma'dan olma 1858 doğumlu ve eşi mehmet ve fatma'dan olma 1842 doğumlu ve kızılcaören'li...belki bu aileden brileri olabilir.

bağlıca mah'si günümüzde aile ve lakap olarak şu şekilde anılmaktadır.

okumuşgil 2) kocaseyingil 3) cırtosmangil 4) cıdıkgil 5) hamzagil 6) hasangil 7) kostakgil (gofurhasangil) 8) tulummıstangil. 9) cemükgil (ortakçıgil) 10) civişgil

 

SAFRANBOLUNUN KÖYLERİ

SAFRANBOLU’NUN KÖYLERİ
İlçeye bağlı toplam 59 köy vardır. Bu köyler 178 mahalleden meydana gelen dağınık yerleşimlerdir.
Köyler kuzey istikametinde Ovacuma bölgesinde, doğu istikametinde, Toprakcuma bölgesinde ve bu bölgelerden geçen Bartın ve Kastamonu karayolları ile Eflani karayolu üzerinde kümelenmişlerdir.
Bunlar : Ağaçkese, Akkışla, Akören, Alören, Aşağıçatak, Aşağıçiftlik, Aşağıdana, Bağcığaz, Bostanbükü, Cabbar, Cücahlı, Çatak, Çavuşlar, Çerçen, Çıraklar, O.Danişment, Davutobası, Değirmencik, Dere, Düzce, Geren, Gündoğan, O.Hacıhasan, Hacılarobası, Harmancık, İnceçay, İncekaya, Kadıbükü, Karacatepe, Karapınar, Karıt, Kehler, Kırıklar, Konarı, K.Hacılar, K.Köseler, K.Öte, Toprakcuma, Navsaklar, Nebioğlu, Oğulören, Ovacuma, O.Köseler, Örencik, Pelitören, Sakaralan, Sarı, Sarıahmetli, Sat, Tayyip, O.Tintin, Tokatlı, Üçbölük, Yazı, Yolbaşı, Yörük, Y.Çiftlik, Yukarıdana.
AĞAÇKESE
Safranbolu-Eflani karayolu üzerine kurulan Ağaçkese Köyünün ilçe merkezine uzaklığı 15 km. olup, yolu asfalttır. 3 mahalle 113 hane olan köyün nüfusu 250′dir. Taşımalı eğitim yapılmaktadır. İçme suyu yeterlidir. Köy konağı, cami, sağlık evi ve 361 hat kapasiteli telefon santrali vardır. Halk geçimini tarım, hayvancılık ve Kardemir A.Ş.’de çalışarak sağlamaktadır.
AKKIŞLA
Safranbolu’ nun kuzeyinde Ovacuma bölgesinde yer alan Akkışla Köyünün ilçe merkezine olan uzaklığı 38 km. olup, ilçenin en uzak köyüdür. 3 mahalle 139 hane olan köyün nüfusu 420′dir. Taşımalı eğitim yapılmaktadır. Köy konağı, cami, sağlık evi ve telefon vardır. Halk geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlamaktadır.
AKÖREN(akoren.com)

Köyün ilçe merkezine uzaklığı 20 km.dir. 104 hane olan köyün nüfusu 53olup, sağlık evi, cami ve 271 hat kapasiteli telefon santrali vardır. İçme suyu yeterlidir. Halk geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlamaktadır.
Köyde bulunan kaya mezarları Akören Köyünü tarihi bir yapıya kavuşturmaktadır. 

ALÖREN
Safranbolu’ nun doğusunda Toprakcuma bölgesinde yer alan köyün ilçe merkezine olan uzaklığı 37 km.dir. 2 mahalle 120 hane olan köyün nüfusu 145′dir. Taşımalı eğitim yapılmaktadır. Köy konağı, cami ve telefon vardır. İçme suyu yeterlidir. Halk geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlamaktadır.
AŞAĞI ÇATAK
İlçeye uzaklığı 25 km. olan köy, 26 hane ve 65 nüfustan oluşmaktadır. Köyde bulunan pınarın suyunun böbrek hastalarının taş düşürmesi ve böbrek taşı oluşumunu engellediği söylenmektedir. Bu nedenle sudan yararlanmak için köye çevreden çok sayıda gelen vardır. Ayrıca köyün yakınında “acı su” tanımlanan mineral su kaynağı vardır.
AŞAĞI ÇİFTLİK
Köyün ilçe merkezine uzaklığı 8 km.dir, 41 hane olan köyün nüfusu 95 olup, sağlık ocağı, cami ve telefon santralı vardır. İçme suyu yeterlidir. Halk geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlamaktadır.
AŞAĞI DANA
Safranbolu-Bartın karayolu kenarına kurulmuştur. İlçe merkezine uzaklığı 8 km.dir. 3 mahalle 79 hane olan köyün kışlık nüfusu 105′dir. Taşımalı eğitim yapılmaktadır. Tarım ve hayvancılıkla uğraşan köy halkının asıl geçim kaynağı Karabük Demir Çelik Fabrikasıdır. Köyde; köy konağı, 2 camisi ve telefon vardır ve içme suyu yeterlidir.
“Bir söylentiye göre köyün adı dane köy’ dür. IV Halifeden biri olan Hz. Ali Tökür denilen mevkiden çevreyi izlerken buranın güzelliği karşısında büyülenmiş ve buralar bir dane diyerek köyün adı dane kelimesinden esinlenerek zamanla günümüzde kullanılan “Danaköy” şekline dönüşmüş, 1940 lı yıllarda Aşağıdana ve Yukarıdana olarak iki muhtarlığa ayrılmıştır.”
BAĞCIYAĞIZ
Safranbolu’ nun kuzeyinde Ovacuma bölgesinde yer alan köyün ilçe merkezine uzaklığı 34 km. olup, ilçenin uzak köylerinden biridir. Halk geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlamaktadır. 2 mahalle 66 hane olan köyün nüfusu 142′dir. Taşımalı eğitim yapılmaktadır. Yolu stablize olup, içme suyu yetersizdir.
BOSTANBÜKÜ
2 mahalle 732 hane ve 1850 nüfusuyla Safranbolu’ nun en büyük köyüdür. İlçeye 4 km.lik asfalt yolla bağlanmıştır. Sebzecilik ve meyvecilik çok gelişmiştir. Son yıllarda seracılık modern bir şekilde yapılmaktadır. Köyde İlköğretim Okulu, Köy konağı, cami, sağlık evi ve 552 hat kapasiteli telefon santralı vardır.
CABBAR
Köyün ilçe merkezine uzaklığı 34 km.dir. 6 mahalle 85 hane olan köyün nüfusu 180 olup, cami ve 255 hat kapasiteli telefon santralı vardır. Taşımalı eğitim yapılmaktadır. İçme suyu yeterlidir. Halk geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlamaktadır.
CÜCAHLI
Safranbolu’ nun kuzeyinde Ovacuma bölgesinde yer alan köyün ilçe merkezine uzaklığı 30 km. olup, ilçenin uzak köylerinden biridir. 3 mahalle 48 hane olan köyün nüfusu 180′dir.
ÇATAK
Safranbolu’ nun doğusunda yer alan köyün yolu stablize olup ilçe merkezine uzaklığı 24 km.dir. 2 mahalle 43 hane olan köyün nüfusu 115′dir. İçme suyu yeterlidir. Köyde telefon vardır.
ÇAVUŞLAR
Safranbolu’ nun güneyinde yer alan köyün ilçe merkezine uzaklığı 25 km. olup yolu stablizedir. 3 mahalle 82 hane olan köyün nüfusu 156′dır. İçme suyu yeterlidir. Köyde telefon, köy konağı ve cami bulunmaktadır. Halkın geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır.
ÇERÇEN
Kirazı ve üzümü ile meşhur olan köy, Kuzyaka Dağının yamacına kurulmuştur. İlçe merkezine 4 km..lik asfalt yolla bağlanmıştır. 5 mahalle 101 hane olan köyün nüfusu 105′dir. İçme suyu yeterli olup köyde cami, telefon ve köy konağı vardır.
ÇIRAKLAR
Safranbolu-Kastamonu karayolunun 15.Km yer alan Çıraklar Köyü 1 mahalle 100 hane ve nüfusu 225′dir. İçme suyu yeterli olup okul, telefon, cami ve köy konağı vardır.
DANİŞMENT
İlçe Merkezine uzaklığı 25 km olan köy 2 mahalle, 53 hane olup nüfusu 185′tir. İçme suyu yetersiz olup taşımalı ilköğretim uygulaması yapılmaktadır. Halkın geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. 

DAVUTOBASI
Safranbolu ilçesine adını veren safran bitkisinin tek yetiştirildiği yöredir. Bu değerli bitkinin yetiştirilmesi günümüzde sadece birkaç aile tarafından yapılmaktadır. Ayrıca tarihi değeri olan Kaya Mezarları burada bulunmaktadır.
Safranbolu’ nun tarihi köylerinden Davutobası’ nın ilçe merkezine olan uzaklığı 23 km.dir ve yolu asfalttır. 1 mahalle ve 66 hane olan köyün nüfusu 100′dür. İçme suyu yeterli olan köyde cami, telefon ve köy konağı bulunmaktadır.
DEĞİRMENCİK
İki mahalle ve 80 hane olan Değirmencik’ in nüfusu 85′tir. İlçe merkezine 20 km. olan köyün içme suyu yeterli olup taşımalı ilköğretim uygulaması yapılmaktadır. Cami, sağlıkevi ve 304 hat kapasiteli santral bulunmaktadır.
DEREKÖY
İlçe merkezine uzaklığı 32 km. olan Dereköy’de 4 mahalle ve 85 hane bulunmaktadır. Nüfusu 195′tir. İçme suyu yeterlidir. Yolu stablize olan köyde cami, telefon olup taşımalı ilköğretim uygulaması yapılmaktadır.
DÜZCE
İki mahalle 55 hane olan Düzce’nin nüfusu 173′tür. İlçe merkezine uzaklığı 10 km. olan köyün içme suyu yeterlidir. Taşımalı ilköğretim uygulaması yapılmaktadır. Köyde cami, telefon ve köy konağı bulunmaktadır.
GEREN
İlçe merkezine uzaklığı 30 km. olan Geren Köyü’nde hane sayısı 23 olup nüfusu 55′tir. İçme suyu yeterli olan köyde cami, telefon bulunmaktadır. Halkının geçim kaynağı tarım ve hayvancılık olan köyün yolu stablizedir.
GÜNDOĞAN
İlçe merkezine uzaklığı 33 km. olan Gündoğan Köyü’nün hane sayısı 36 olup nüfusu 25′tir. Cami, telefon ve köy konağı bulunan köyde içme suyu yeterlidir.
HACIHASAN
Üç mahalle ve 45 haneden oluşan Hacıhasan Köyü’nün nüfusu 195′tir. İlçe merkezine 33 km. olan köyün içme suyu yetersiz olup, köyün yolu stablizedir. Cami, telefon ve köy konağı olan köyde taşımalı ilköğretim uygulaması yapılmaktadır.

HACILAROBASI
Hacılarobası’nda bulunan Kaya Mezarları köye tarihi ve turistik bir konum kazandırmaktadır. Kuruluş yıllarında etrafı surla çevrili olan köyün giriş çıkış kapıları yakın tarihte restore edilmiştir. Yolu stablize olan köyde içme suyu yeterli olup, 225 hat kapsamlı santral, köy konağı, cami ve sağlıkevi bulunmaktadır. İlçe merkezine uzaklığı 28 km. olan köy, 1 mahalle, 117 hane olup, nüfusu 109′dur. Çatal in kayaya oyulmuş tarihi bir eser olup, ayrıca köyde 4 ayrı yerde kazılmış Kaya Mezarı vardır.
HARMANCIK
İlçe merkezine uzaklığı 30 km. olan Harmancık’ta 1 mahalle, 23 hane olup nüfusu 57′dir. İçme suyu yeterli olan köyde halkın geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır.
İNCEÇAY
Safranbolu-Bartın karayolunun 20.km. sinde yer alan İnceçay tam anlamıyla bir orman köyüdür. 3 mahalle ve 123 hane olan köyün nüfusu 240′tır. İçme suyu yeterlidir. Taşımalı ilköğretim uygulaması yapılmaktadır. Köyde cami, telefon ve sağlık ocağı bulunmaktadır. Nağıza fasulyesi ile meşhurdur.
İNCEKAYA
İlçe merkezine uzaklığı 7 km. olan İncekaya Köyü’nün üzümü ve tarihsel değeri olan su yolu, İncekaya Köprüsü ile meşhurdur. Köprü 110 m. uzunluktadır. 33 m. lik kısmı derenin üzerindedir. Büyük kemerin yanında küçük beş kemer vardır.Yolu asfalt olan köyün içme suyu yeterlidir.1 mahalle, 81 haneden oluşan köyün nüfusu 173′tür. Cami, telefon, köykonağı ve altyapısı olan köyde taşımalı ilköğretim uygulaması yapılmaktadır. Safranbolu’ nun meşhur çavuş üzümleri bu köyün bağlarında yetişmektedir.
KADIBÜKÜ
İki mahalle 100 haneden oluşan Kadıbükü Köyü’nün nüfusu 109′dur. Yolu stablize olan köyde cami, telefon, köy konağı mevcut olup, içme suyu yeterlidir. Halk geçimini tarım ve hayvancılıktan sağlamaktadır. Köyde bulunan ahşap tarihi konak, köyün tarihini yansıtmaktadır.
KARACATEPE
İlçe merkezine uzaklığı 24 km. olan Karacatepe Köyü’nde 1 mahalle, 26 hane bulunmaktadır. İçme suyu yetersiz olan köyün nüfusu 49′dur. Yolu stablize olan köyde cami, telefon ve köy konağı bulunmaktadır.
 KARAPINAR
Bir mahalle, 62 hane olan Karapınar Köyü’nün nüfusu 125′tir İlçe merkezine uzaklığı 20 km. olan köyde cami, telefon ve köy konağı bulunmaktadır. Yolu stablize olan köyün içme suyu yetersizdir.
KARIT
İlçe merkezine uzaklığı 8 km. olan Karıt Köyü’nün yolu asfalt olup, köyde cami, köy konağı, telefon ve okul bulunmaktadır. 148 haneden oluşan köyün nüfusu 308 olup içme suyu yeterlidir. Araç Çayı üzerindeki Safranbolu ile köyü birleştiren iki göz kemerli Karıt Köprüsü (Çatal Köprü) köyün başlıca tarihi eseridir.
KEHLER
Beş mahalle, 73 haneden oluşan köyün nüfusu 227′dir İlçe merkezine uzaklığı 30 km. olan köyde cami, telefon olup, taşımalı ilköğretim uygulaması yapılmaktadır. İçme suyu yeterli olup, yolu stablizedir.
KIRIKLAR
İlçe merkezine olan uzaklığı 13 km. olan köyde cami, telefon, köy konağı ve sağlıkevi bulunmaktadır. Yolu asfalt olan Kırıklar Köyü’nün içme suyu yeterlidir. 2 mahalle, 86 haneden oluşan köyün nüfusu 218′dir. Halkın geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. İlçenin sayfiye yerlerinden Gürleyik Orman Parkı bu köyün sınırları içindedir. 

KONARI
İlçe merkezine 11 km. uzaklıkta bulunan köyde okul, 521 hat kapasiteli santral, köy konağı, cami, sulama ünitesi ve altyapı bulunmaktadır. Yolu asfalt olan köyün içme suyu yeterli olup, taşımalı ilköğretim uygulaması merkezidir. 242 hane olan köyün nüfusu 649′dur. Sebzecilik, meyvecilik ve seracılık çok gelişmiştir. Konarı’ da bulunan Dipsiz Göl yörenin sayfiye yeridir. Aynı zamanda da Konarı’nın bahçelerinin sulanması amacıyla kullanılır. Konarı Köyü’ nün 200 m. kuzeyinde Eflani Çayı üzerindeki tarihi Taşköprü Candaroğulları zamanında yapılmış olup; uzunluğu 34 m. ve iki yuvarlak kemeri vardır. Ayrıca köyde bir de tümülüs vardır (Yücele Tepe).
KUZYAKA HACILAR
Bir mahalle 40 haneden oluşan Kuzyaka Hacılar Köyü’nün nüfusu 38′dir. İlçe merkezine uzaklığı 14 km. olan köyde cami, telefon olup, içme suyu yetirlidir. Köyün yolu stablizedir. Halkın geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır.
KUZYAKA KÖSELER
İlçe merkezine uzaklığı 8 km.’dir. Yolu asfalttır. 3 mahalle ve 85 haneden oluşan köyün nüfusu 130′dur. İçme suyu yetersizdir. Köyde cami, telefon ve köy konağı vardır.
 KUZYAKAÖTE
İlçe merkezine uzaklığı 13 km.’dir. 1 mahalle ve 38 haneden oluşan köyün nüfusu 71′dir. İçme suyu yeterlidir. Köyde cami ve telefon vardır. 

TOPRAKCUMA
Safranbolu-Kastamonu karayolunun 22. Km.’sinde bulunur. 1 mahalle ve 93 haneden oluşan köyün nüfusu 140′dır. İçme suyu yetersizdir. Köyde cami, köy konağı, 424 hat kapasiteli santral ve 7 personelin görev yaptığı sağlık ocağı vardır. Karasu olarak adlandırılan kaynak, aynı zamanda yörenin sayfiye yeridir. 

ÜÇBÖLÜK
Kuzyaka Dağı’nın güney yamacında yer alır. İlçe merkezine 21 km. stablize bir yol ile bağlıdır. 2 mahalle ve 103 haneden oluşan köyün nüfusu 65′tir. İçme suyu yeterlidir. Köyde cami, telefon ve köy konağı vardır. Köyde M.Ö. 2000 yılına ait kaya mezarları vardır. 

YAZIKÖY
Safranbolu’ nun nüfus yoğunluğu bakımından ikinci büyük köyüdür. İlçe merkezine 4 km.’lik asfalt bir yolla bağlanmıştır. 530 haneden oluşan köyün nüfusu 1180′dir.
11 derslikli modern bir ilköğretim okulu bulunmaktadır. 6 personelle hizmet veren bir sağlık ocağı, 400 hat kapasiteli telefon santrali, köy konağı, su ve kanalizasyon şebekesi ile ilçenin en gelişmiş köylerindendir.
Son yıllarda sebzecilik, meyvecilik gelişmiş olup, yörenin en güzel üzüm bağları Yazıköy’dedir. Rumlara ait mescide dönüştürülmüş kilise binası ile halen kullanılan hamam mevcuttur.
YOLBAŞI
İlçe merkezine uzaklığı 22 km.’dir. 2 mahalle 78 hane olup, nüfusu 219′dur.İçme suyu yeterlidir. Köyde telefon, cami vardır. Taşımalı ilköğretim uygulaması yapılmaktadır. Demirciler sırtında kazılmış örende, taş yapı iki oda bulunmaktadır. Moğol köyünde kazılmış 5 höyük vardır.
YUKARI ÇİFTLİK
İlçe merkezine uzaklığı 7 km. olup, 46 haneden oluşan köyün nüfusu 125′tir. Yolu asfalttır. Köyde telefon ve sağlık evi bulunmaktadır. Halkın geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır.
YUKARI DANA
İlçeye 7 km. uzaklıkta olan köy, 69 hane ve 105 nüfuslu bir yerleşim birimidir. Halkın geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Son zamanlarda köyde arıcılık oldukça gelişmiştir. 

YÖRÜK
Tarihi evleri ve yerleşimi ile son günlerde yerli ve yabancı turistlerin büyük ilgisini çeken Yörük Köyü ilçe merkezine 12 km. uzaklıktadır. 1996 yılında Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınan köyde, önce 11 sonra 82 ev daha tarihi eser kapsamına alınmıştır. 134 hane olup, nüfusu 150′dir. Taşımalı ilköğretim uygulaması yapılmaktadır. Halkın geçimi turizme yönelmiştir.      /abone.superonline.com/dan alınmıştır

 

         Selami ALKAN (SND) Safranbolu / 2007

 

     

 

 

ATA DOĞAN

 

(SND) SAFRANBOLU (ILBARIT KÖYÜ)

MEHMET ATA DOĞAN 

Mehmet ata doğan, karamehmetoğlu,sülalesinden,yusuf efendi ve hatice,hanımın oğlu olarak 1896 yılında,ılbarıt köyünde dünyaya gelmiştir.kendinden başka dört kızkardeşi vardır.sırasıyla,sıdıka 1882,hanım 1887,emine 1889 ve fatma 1899 doğumludur.

baba yusuf efendi, oyıllar köyün hatibi ve de katibidir.köymektebine geldiğinde,öğrencilerine,bu gece bir oğlum oldu,ne isimi vereyim dediğinde,öğrencilerinden fıs fıs hafız,mehmet mutlu,hocam 'ata' olsun der.yusuf efendi,daha sonra istanbul,fatih medresesini biterecek olan,mehmet mutlu'nun görüşü ile babası karamehmetoğlu, mehmet'i katarak,oğluna mehmet ata,ismini koyar.

mehmet ata,diğer arkadaşları gibi,oyıllarda ılbarıt mektebinde öğretmelik yapan,aslen bulgaristan,filebe'li olan,mehmet cemil efendide ilkokulu bitirir.bababsı o yıllarda,safranbolu'da yeni açılan rüştiye mektebine,kayıtını yaptırır ve safranbolu'nun eşrafalarından birene oğlunu teslim eder.tabiiki tüm masrafları karşılamak sureti ile...küçük bir anekdot;rüştiye mektepleri,1905 yılında,padişah abdülhamit tarafından açılır ve o yılların orta okullarıdır.ikiye ayrılır,askeri rüştiye ve rüştiye diye...

mehmet ata, rüştiye mektebini bitirdikten,sonra kastamonu öğretmen okuluna girer ve bu okulu muallim olarak bitirir.diğer arkadaşları gibi,öğretmenlik yapamadan,1914 yılında patlak veren birinci dünya savaşına katılmak zorunda kalır.bu arada 17 yaşında evlenmiş ve 1914 yılında ali isimnde oğlu dünyaya gelmiştir.

mehmet ata,birinci dünya savaşına,o yıllarda osmanlı sınırlarında olan,arapistan'da katılır.rütbesi teğmendir ve mayetine askerler verilmiştir.bilindiği gibi,birinci dünya savaşı,aynı zamanda emperyalist devletlerin,pazar savaşıdır.her ne kadar avusturya perensi öldürülmüş falan densede,başta petrolün bulunması,sanayi devriminin hat safhaya ulaşması sonucu,almanya'ya karışı bir tutum söz konusudur.yorgun olan osmanlı,almanların yanında saf almıştır.almanların ülkemiz üzerinden yaptığı,istanbul,bağdat demiryolu ve ingilizlerin,yine o yıllarda açtığı süveyş kanalı başına değildir.

mehmet ata savaşın kızıştığı dönemde,askerleri ile birlikte arap çöllerinde,ingilizlere esir düşer.ingilizler,okumuşları ayırır,okur yazar olmayan,anadolu'nun garip hiçbir şey bilmeyen çocuklarını ,arap çapulcularına teslim ederler.askerlerin bir kısmı süngü ve kılıçla şehit edilirken,bir kısmıda,arap çöllerinde zehirli su birikintilerinde boğularak şehit edilir.

tüm bunları gören mehmet ata,ömrü bboyunca araplardan nefret eder.

daha sonra kendisini esir alan ingilizler gemi ile hindistan ve mısır gibi,egemelikleri altında bulundurdukları ülkeler getirirler.1918 yılında savaşın bitimi ile esirler salıverilir.

bu zaman zarfında,ılbarıt köyünde baş gösteren tifüs salgınında,mehmet ata,babası yusuf efendi ve,eşi emine'yi kayıt etmiştir.ta ki köye dönünce öğrenir.geriye yaşlı bir ana ve küçük bir evlat kalmıştır.

19.mayıs.1919'da atatürk'ün samsun'a çıkması ve kurtuluş savaşı'nın başlaması ile birlikte,mehmet ata,tekrar askere çağrılır.subay olarak anadolunun bazı bölgelerinde görev alır.yaklaşık 3 yıl süren kurtuluş savaşı ,30.ağustos.1922'de sona erer ve terhis olur.bu arada,yamakgilden,hasan kızı havva 1903 evlenir,fakat evliliği fazla sürmez.bir yıl sonra ayrılırlar.bu kez kadıbükü köyünden,uzun yıllarz muhtarlık da yapan neşet gökmen'in kızkardeşi fatma hanımla evlenir. (terzi-fatma) kızı lütfiye 1926 ve oğlu yusuf ziya 1928,dünyaya gelir.tabiki bu arada müracatı dolasıyla,'köy mektebinde' öğretmenlik yapmaktadır.29.ekim.1923'de atatürk cumhuriyeti ilan etmiş ve ilk işi cehalete maruz kalmış anadolu insanını cehaletten kurtarmak ve eğitimdir.zaten başarılı bir öğretmen olan mehmetz ata'ya tekrar girdiği imtahanla,1926 yılında öğretmenlik diploması tekrar verilir.bu kez cumhuriyet öğretmeni olarak.bu diplomanın aslına uygun çekilmiş fotoğrafı;ılbarıt köyü 'müzesindedir'ayrnıca mehmet ata'ya,atatürk'ün 1926 yılında çıkarılan bir kanunla, 'istiklal madalyası' maaşı ve madalyası verilmiştir.

mehmet ata, cumhuriyet kurulduktan sonra ve öğretmenliğe döndükten sonra,bir kaç yıl o yıllarda safranbolu'nun beldesi olan,eflani'nin yağlıca köyünde öğretmenlik yaptıktan sonra,tekrar ılbarıt köyüne gelir ve 1950 yılında emekli oluncaya kadar,köyünde kalır.

ilkönce üç yıl olmak üzere 'köy mektebinde' çocukları okutur.1931-32 yıllarına ait elimin altında o yıllara ait sınıf defterleri var.soyadı olmadığı için esamilerle yazılmış öğrneciler.ben çoğunu çözdüm ve ileride nasip olursa yayınlayacam.

1934-35 yılları arasında 5 yıllık olmak üzere,karamanbaşı mevkiinde, 'akbulak ilkokulu' açılır.okul,ılbarıt,sarıyan ve hacılarobası, yine o yıllarda hacılarobası'nın mahallesi konumda olan geren köyü ve ovacık'ın köylerinden gelen öğrenciler bu okuldan faydalanmışlardır.yine'akbulak ilkokuluna' ait 1934-35 ve 1942-43 yılnın öğreci defterleri var.

aslen hacılarobası,köyünden kendisi gibi öğretmen olan hüsnü yılmaz ile birlikte,akbulak ilkokulunda öğretmenlik yapan,mehme ata,hüsnü yılmaz'ın bedenen biraz rahatsız olası ile yaklaık o yıllarda 150'den fazla öğrenciyi tek başına okutur.

mehmet ata'nın ülkeye kazandırdıkları;üç yıl ılbarıt köyü mektebinden,

mehmet oğlu,ahmet demiralp 1907 'öğretmen-baş öğretmen'

ahmet oğlu, şükrü kaya 1908 'öğretemen'

ömer oğlu ibrahim ünal 1908 'öğretmen'

nuri oğlu mustafa algan 1908 'öğretmen'

akbulak ilkokulu;

1)ilyas oğlu mastafa öğünç 1926 'öğretmen' 'hacılarobası'

2) mehmet oğlu mustafa günal 1928 'öğretmen' 'ılbarıt'

3) mehmet ata oğlu yusuf ziya doğan 'kaymakam' 'ılbarıt'

4) ibrahim oğlu hamdi ünver 1932 'öğretmen' 'hacılarobası'

5) şaban kızı ayşe gökmen 1932 'öğretmen' 'ılbarıt'

6) ömer kızı hacer öztürk 1933 'öğretmen' 'ılbarıt'

7) hasan olu yusuf çil 1933 'albay' 'hacılarobası'

8) mehmet oğlu ismail coşkun 1933 'öğretmen' 'hacılarobası'

9) nuri oğlu mehmet ali san 1933 'öretmen' hacılarobası-sallar mah.'

emeklilikten sonra,1965 yılı sonbaharına kadar ılbarıt köyünde yaşayan mehmet ata,daha sonra safranbolu'ya taşınır.ilkönce kira daha sonra kendine özgü bir ev satın alır ve 1983 yılında vefat eder.mezarı safranbolu mezarlığındadır.kendisini saygı ile anıyorum.

ABDÜLKADİR ÖZER  (1932-1998)(YUSUFGİL)

abdülkadir özer,baba hafız mehmet nurettin özer ve akile özer'in oğlu olarak 1932 yılında son evlat olarak ılbarıt köyünde doğmuştur.ilkokulu 'karamanbaşı' 'akbulak' ilkokulunda 5 yıl olarak okumuştur.akbulak ilkokulu yaklışık mahalleri iile birlikte üç köyün öğrencilerine hizmet veren 5 yıllık bir bölge okuludur.

daha sonra,kendi anlatımı ile kendisini yatılı orta okula yazdırır.ortaokul bittikten sonra,imtahana girerek trabzon öğretmen okulunu kazanır.trabzon'da okumak için,hacılarobası köyünden 'agopgilden' remzi güler ile deniz yoluyla trabzon'a ulaşırlar.onları getiren gemi trabzon açıklarında dudur ve büyük kayıklarla yolcular karaya taşınır.şöyle anlatır.denizde dalga vardı.karadenizliler,kayık kenara varır varmaz atladılar,biz remzi ile birbirimize bakıyoruz.bir laz bize ula kıvırcıklar,denizi görünce ödünüz patlıyor,atlayın düşerseniz biz sizi kurtarırız dedeğinde son çare,kayık kıyaya yanaşınca var gücümüzle atladık.daha sonra,okulumuzu bulduk.kayıtlarımızı yaptırdık,fakat yatağımız yorganımız olmadığı için yaklaşık iki aya yakın,remzi arkadaşımla,bir mermerin üzerinde geceleri uyuduk.bir ara kaçmayı düşündük,ama okumak son çaremizdi.

abdümkadir özer,trabzon öertemen okulun bitirdikten sonra ülkemizin bazı bölgelerinde öğretmenlik yaptıktan sonra tekrar imtahana girerek,ilköğretim müfetişi olur.en son görev yaptığı yer ise ılbarıt köyü ve çevre köyler olur.kendisini,yanılmıyorsam 1998,eylül veya ekim ayında kayıp ettik.ben istanbul'da olduğum için,cenaze merasimine katılamadım.istanbul'dan döndükten sonra,safranbolu mezarlığında mezarını bulup ziyaret ettim ve öğretmen arkadaşlarının bıraktığı çelenk solmuş halde halen duruyordu.

bana 30.mayıs.1998 yılında 'yusufgil' ailesi olarak hazırladığı ve çoğaltarak tüm 'yusufgil' aile bireylerine verdiği,bir dosya vermişti.yalnız burada hiç tarih kullanılmamış.sadece 30.mayıs.1998 tatamlanmış tarihi var.kaldıki insan yaşamında tarih çok öremlidir.örneğin ozsmanlı devleti 1299 yılanda osman bey tarafından,bilecik'in söğüt ilçesinde kuruldu.cumhuriyet 29.ekim. 1923 yılanda ilan edildi.tüm bunlar önemlidir ve bir babası hafız mehmet'in ölüm tarihini kullanmış.babam demir çelik işletmelerinden 1953 yılında emekli olduktan sonra,emekli maaşını alamadan vefat etti...

kendisine tüm bu bilgileri nasıl toparladın dediğimde,baban satı demirsöz'den faydalandım demişti.

örneğin,benim kendisine vermiş olduğum,1987 yılında,babam satı demirsöz'le türçeleştiridiğimiz 'köy kayıt'defterinde hemen hemen tüm tarihler mevcuttu.bunu kensine söylediğimde,o defteri benden aldılar ve ankara'da kayıp ettiler demişti.

bu arada ılbarıt köyünün ilk resmi mualimi 'öğretmeni' olan mehmet cemil efendi.bu dosyada yanlış anlatılmış.kadir bey olayı şöyle anlatıyor.istanbul'da karagaşada bunalan mehmet cemil efendi,istanbul'dan kastamonu istigametine giden bir kervanla yola çıkar ve 106 köprüsünde,kurtoğlu değirmeninde,değirmene giden mehmet ata'nın babası yusuf efendi ile karşılaşır.yusuf efendi onu ılbarıt köyüne getirir ve öğretmenliğe başlar.mehmet ata,hüseyin efendi,hasan fehmi efendi ve hasan efendileri okutarak ilerde öğretemen olmalarını sağlar.

sözü edilen kurtoğlu değirmeni,106 köprüsünde değil,hocaköprüsündedir.106 köprüsü ılbarıt köyüne yaklaşık 45 km.dir ki buraya bir günde gidip gelmek oldukça zor.

aslen bulgaristan,filibe'li olan mehmet cemil efendi.1865 doğumlu olup,ılbarıt köyüne,aslen hacıalioğullarından olup,yaklaşık 15 katır ile katırcılık kervanı yapan ve 'katırcı' olarak anılan,hüseyin efendi tarafından getirilmiştir.dolasyıla mehmet cemil efendi sadece kendisi değil,eşi emine,kızı behice ve eşi emine'nin teyzesi,nefise hanım vardır ve mehmet cemil efendi,yamakgilden,kör raşit olarak bilinen,raşit'in evnini güneye bakan odasını restore ettirerek orda ikamet etmiştir.bu ev daha sonra raşit'in damadı,mehmet ali özlü tarafından karakaşgilden mehmet avcı 'koca mehmet'e' satılmıştır.bu vesile ile aynı zamanda bir eğitimci olan,abdülkadir özer'i saygı ile anıyorum.aslında yazılacak çok şey var ,ama ben kısaca özetledim.

not. mehmet cemil efendi ile net bilgi...

'okur yazar sübyan muallim olan mehmet cemil efendi,hedevandigar (bursa) nüfus idaresinden aldığı 4.mart.1313 (1897) tarihinde aldığı teskere osmaniye mucubince (icab) ılbarıt köyü yabancı defterine kayıt edilmiştir.'

 

(SND) SAFRANBOLU (ILBARIT KÖYÜ)

 

MEHMET ATA DOĞAN(1896-1983)(YUSUFGİL)

 

Mehmet ata doğan, karamehmetoğlu,sülalesinden,yusuf efendi ve hatice,hanımın oğlu olarak 1896 yılında,ılbarıt köyünde dünyaya gelmiştir.kendinden başka dört kızkardeşi vardır.sırasıyla,sıdıka 1882,hanım 1887,emine 1889 ve fatma 1899 doğumludur.

baba yusuf efendi, oyıllar köyün hatibi ve de katibidir.köymektebine geldiğinde,öğrencilerine,bu gece bir oğlum oldu,ne isimi vereyim dediğinde,öğrencilerinden fıs fıs hafız,mehmet mutlu,hocam 'ata' olsun der.yusuf efendi,daha sonra istanbul,fatih medresesini biterecek olan,mehmet mutlu'nun görüşü ile babası karamehmetoğlu, mehmet'i katarak,oğluna mehmet ata,ismini koyar.

mehmet ata,diğer arkadaşları gibi,oyıllarda ılbarıt mektebinde öğretmelik yapan,aslen bulgaristan,filebe'li olan,mehmet cemil efendide ilkokulu bitirir.bababsı o yıllarda,safranbolu'da yeni açılan rüştiye mektebine,kayıtını yaptırır ve safranbolu'nun eşrafalarından birene oğlunu teslim eder.tabiiki tüm masrafları karşılamak sureti ile...küçük bir anekdot;rüştiye mektepleri,1905 yılında,padişah abdülhamit tarafından açılır ve o yılların orta okullarıdır.ikiye ayrılır,askeri rüştiye ve rüştiye diye...

mehmet ata, rüştiye mektebini bitirdikten,sonra kastamonu öğretmen okuluna girer ve bu okulu muallim olarak bitirir.diğer arkadaşları gibi,öğretmenlik yapamadan,1914 yılında patlak veren birinci dünya savaşına katılmak zorunda kalır.bu arada 17 yaşında evlenmiş ve 1914 yılında ali isimnde oğlu dünyaya gelmiştir.

mehmet ata,birinci dünya savaşına,o yıllarda osmanlı sınırlarında olan,arapistan'da katılır.rütbesi teğmendir ve mayetine askerler verilmiştir.bilindiği gibi,birinci dünya savaşı,aynı zamanda emperyalist devletlerin,pazar savaşıdır.her ne kadar avusturya perensi öldürülmüş falan densede,başta petrolün bulunması,sanayi devriminin hat safhaya ulaşması sonucu,almanya'ya karışı bir tutum söz konusudur.yorgun olan osmanlı,almanların yanında saf almıştır.almanların ülkemiz üzerinden yaptığı,istanbul,bağdat demiryolu ve ingilizlerin,yine o yıllarda açtığı süveyş kanalı başına değildir.

mehmet ata savaşın kızıştığı dönemde,askerleri ile birlikte arap çöllerinde,ingilizlere esir düşer.ingilizler,okumuşları ayırır,okur yazar olmayan,anadolu'nun garip hiçbir şey bilmeyen çocuklarını ,arap çapulcularına teslim ederler.askerlerin bir kısmı süngü ve kılıçla şehit edilirken,bir kısmıda,arap çöllerinde zehirli su birikintilerinde boğularak şehit edilir.

tüm bunları gören mehmet ata,ömrü bboyunca araplardan nefret eder.

daha sonra kendisini esir alan ingilizler gemi ile hindistan ve mısır gibi,egemelikleri altında bulundurdukları ülkeler getirirler.1918 yılında savaşın bitimi ile esirler salıverilir.

bu zaman zarfında,ılbarıt köyünde baş gösteren tifüs salgınında,mehmet ata,babası yusuf efendi ve,eşi emine'yi kayıt etmiştir.ta ki köye dönünce öğrenir.geriye yaşlı bir ana ve küçük bir evlat kalmıştır.

19.mayıs.1919'da atatürk'ün samsun'a çıkması ve kurtuluş savaşı'nın başlaması ile birlikte,mehmet ata,tekrar askere çağrılır.subay olarak anadolunun bazı bölgelerinde görev alır.yaklaşık 3 yıl süren kurtuluş savaşı ,30.ağustos.1922'de sona erer ve terhis olur.bu arada,yamakgilden,hasan kızı havva 1903 evlenir,fakat evliliği fazla sürmez.bir yıl sonra ayrılırlar.bu kez kadıbükü köyünden,uzun yıllarz muhtarlık da yapan neşet gökmen'in kızkardeşi fatma hanımla evlenir. (terzi-fatma) kızı lütfiye 1926 ve oğlu yusuf ziya 1928,dünyaya gelir.tabiki bu arada müracatı dolasıyla,'köy mektebinde' öğretmenlik yapmaktadır.29.ekim.1923'de atatürk cumhuriyeti ilan etmiş ve ilk işi cehalete maruz kalmış anadolu insanını cehaletten kurtarmak ve eğitimdir.zaten başarılı bir öğretmen olan mehmetz ata'ya tekrar girdiği imtahanla,1926 yılında öğretmenlik diploması tekrar verilir.bu kez cumhuriyet öğretmeni olarak.bu diplomanın aslına uygun çekilmiş fotoğrafı;ılbarıt köyü 'müzesindedir'ayrnıca mehmet ata'ya,atatürk'ün 1926 yılında çıkarılan bir kanunla, 'istiklal madalyası' maaşı ve madalyası verilmiştir.

mehmet ata, cumhuriyet kurulduktan sonra ve öğretmenliğe döndükten sonra,bir kaç yıl o yıllarda safranbolu'nun beldesi olan,eflani'nin yağlıca köyünde öğretmenlik yaptıktan sonra,tekrar ılbarıt köyüne gelir ve 1950 yılında emekli oluncaya kadar,köyünde kalır.

ilkönce üç yıl olmak üzere 'köy mektebinde' çocukları okutur.1931-32 yıllarına ait elimin altında o yıllara ait sınıf defterleri var.soyadı olmadığı için esamilerle yazılmış öğrneciler.ben çoğunu çözdüm ve ileride nasip olursa yayınlayacam.

1934-35 yılları arasında 5 yıllık olmak üzere,karamanbaşı mevkiinde, 'akbulak ilkokulu' açılır.okul,ılbarıt,sarıyan ve hacılarobası, yine o yıllarda hacılarobası'nın mahallesi konumda olan geren köyü ve ovacık'ın köylerinden gelen öğrenciler bu okuldan faydalanmışlardır.yine'akbulak ilkokuluna' ait 1934-35 ve 1942-43 yılnın öğreci defterleri var.

aslen hacılarobası,köyünden kendisi gibi öğretmen olan hüsnü yılmaz ile birlikte,akbulak ilkokulunda öğretmenlik yapan,mehme ata,hüsnü yılmaz'ın bedenen biraz rahatsız olası ile yaklaık o yıllarda 150'den fazla öğrenciyi tek başına okutur.

mehmet ata'nın ülkeye kazandırdıkları;üç yıl ılbarıt köyü mektebinden,

mehmet oğlu,ahmet demiralp 1907 'öğretmen-baş öğretmen'

ahmet oğlu, şükrü kaya 1908 'öğretemen'

ömer oğlu ibrahim ünal 1908 'öğretmen'

nuri oğlu mustafa algan 1908 'öğretmen'

akbulak ilkokulu;

1)ilyas oğlu mastafa öğünç 1926 'öğretmen' 'hacılarobası'

2) mehmet oğlu mustafa günal 1928 'öğretmen' 'ılbarıt'

3) mehmet ata oğlu yusuf ziya doğan 'kaymakam' 'ılbarıt'

4) ibrahim oğlu hamdi ünver 1932 'öğretmen' 'hacılarobası'

5) şaban kızı ayşe gökmen 1932 'öğretmen' 'ılbarıt'

6) ömer kızı hacer öztürk 1933 'öğretmen' 'ılbarıt'

7) hasan olu yusuf çil 1933 'albay' 'hacılarobası'

8) mehmet oğlu ismail coşkun 1933 'öğretmen' 'hacılarobası'

9) nuri oğlu mehmet ali san 1933 'öretmen' hacılarobası-sallar mah.'

emeklilikten sonra,1965 yılı sonbaharına kadar ılbarıt köyünde yaşayan mehmet ata,daha sonra safranbolu'ya taşınır.ilkönce kira daha sonra kendine özgü bir ev satın alır ve 1983 yılında vefat eder.mezarı safranbolu mezarlığındadır.kendisini saygı ile anıyorum.

DÜNYA SAVAŞI

 

 

(SND) SAFRANBOLU (ILBARIT KÖYÜ)

3 Temmuz 2024 Çarşamba

DÜNYA SAVAŞI

Köyümüz Ilbarıt'da Cumhuriyet öncesi, 5 sübyan mualim (öğretmen) varlığını gösterse de ,ancak daha önce askerliğini yapan,Karamehmetoğlularından Salih oğlu Mehmet Özer,1887 doğumulu olup,öğretmenlik mesleğiğini yapabilmiştir.1914 Birinci Dünya Savaşı ve (Seferberlik) ilan edildiğinden,Karamehmetoğullarından,Salih oğlu,Mehmet Özer'in kardeşi Hüseyin Avni Aksoy 1892,Mehmet Özer ve Hüseyin Avni Aksoy'un amca (Hüseyin Avni Aksoy,Çanakkale Savaşında,Atatürk'ün emir subayıdır.)oğlu,Karamehmetoğullarından Yusuf oğlu Mehmet Ata Doğan 1896,Hacömeroğullarından Ahmet Oğlu,Hasan Fehmi Erden 1895 ve Hacıalioğullarından Mustafa oğlu Hasan Efendi 1891(Çanakkale'de Şehit olmuştur) öğretmenliklerini yapamadan askere çağrılmıştır.Cumhuriyet kurulduktan sonra kendilerine tekrar öğretmenlik verildiğinde,yaşları 30 küsuru geçmiştir ve Mehmet Özer'e yaşı diğerlerinden büyük olduğu için, tekrar öğretmenlik verilmemiştir.Kendisi daha sonra köyden ayrılarak D:Ç:İşletmelerinde,işçi çizelgelerini doldurarak,yaştan emekli olmuş,eşi ile birlikte Karabük Kapulu Mezarlığındadır.Saygı ile anıyorum.Köylülerin bilgisine...