9 Kasım 2024 Cumartesi

BAYRAMLAŞMA KOLANGA

 

BAYRAMLAR KOLANGA

ÜÇBÖLÜK(ILBARIT)KÖYÜ   SAFRANBOLU

BAYRAMLAR KOLANGA

Safranbolu İlçemizde Ramazan Bayramı ile ilgili önemli geleneklerden birisi, bu mubarek ayın 15’inden sonra çocuklar tarafından yaşatılır. Çocuklar gece sokağa çıkar ev ev dolaşarak “Albayrak” adı verilen deyişlerle bahşiş toplarlardı.

Albayrak ırmazan
Dün gece yattım bir daş idi
Hak bağa yoldaş idi
Sölölömölmöl

Aşağı çarşı çamur olmuş
Paklavılar hamur olmuş
Paklavının içi şeker
Davulcunun goötü şişer
Sölölömölmöl

Aşağıdan gelir arı
Ayakları sarı sarı
Alam sağa koca garı
Almadım göörmedim
Sölölömölmöl

Bu şarkıyı söyleyen çocuklara da her evden ceviz, dut kurusu, çörek vb. hediyeler verilir.
Bayramlardan bir gün önce arife günüdür. Arife günü mezarlığa gidilir. Herkes yakınlarının başında Kur’an ve dualar okur. Köylerde ise bişiler, helvalarla mezarlığa gidilir. Bunlar orada toplananlara dağıtılır. Ziyaret günü gecesi köy evlerinde ocaktaki ateşe yağ dökülür.. Bu gelenek, o ev halkından ölmüş insanların ruhlarının ziyaret günü akşamı evin bacasına geleceği, eğer yağ kokusunu alırsa yakınların bayram yaptığını anlayarak sevineceği; yağ kokusunu alamazsa bayram yapılmadığı hükmüyle ağlayacağı inancı ile yerine getirilir.

Ramazan Bayramı’nda tekbir bayram namazı ile girer bayram namazı ile çıkar. Kurban Bayramı’nda ise arife günü sabah namazı ile başlar, bayramın son günü ikindi namazı ile çıkar. Tekbir süresince yaş kesmek, ot koparmak, çift sürmek, dikiş dikmek günah sayılır. Bayram sabahı namazdan çıktıktan sonra büyükten küçüğe doğru dizilerek bayramlaşılır. Bayram süresince akrabalar, dostlar, yakınlar ziyaret edilip, bayramlaşılır. Gelenlere baklava, börek, şeker ikram edilir.

Kurban bayramlarında kurban, genellikle ilk gün kesilir. Köylerde mahalleler arasında veya köyler arasında bayram süresince yemekler hazırlanır, sırayla yenir. Buna Safranbolu’da özellikle Yörüklerde “kolanga” adı verilir. Aynı gelenek Eskipazar, Ovacık ve diğer ilçelerimizde bayram nöbeti olarak anılır.

Kurban Bayramlarında Yenice’de “Hoymola” geleneği önemli etkinliklerdendir. Hoymola gençler tarafından oynanan bir oyundur. Dört genç altta halka şeklinde omuz omuza tutunurlar, diğer dört gençte onların omuzlarının üzerinde ayakta yine halka şeklinde omuzlarını birbirlerine tutarak bayramlaşmak için gitmek istedikleri eve doğru ağır ağır hoymola türküsü söyleyerek giderler. Eve vardıklarında üstteki grup pencereden alttakiler ise merdivenlerden eve girerler.

Her yıl 6 Mayıs günü Hızır Aleyhisselam ile İlyas Aleyhisselam’ın buluştukları gün olarak kabul edilen Hıdırellez gününde çeşitli inançlar sergilenir. Yenice’de Hıdırellez akşamı özellikle gençler bir araya toplanarak çeşitli dileklerde bulunurlar. Herkes dileği ile ilgili bir eşyayı(Yüzük, küpe, mendil) bir kutunun içine koyarak toprağa gömerler. Sabah olduğunda dilek kutusu bulunduğu yerden bir kişi tarafından çıkarılarak, içindeki eşyaları dua ve manilerle tekrar sahiplerine dağıtılır. Hıdırellez günü pikniğe çıkılır, yaş kesilmez, ot koparılmaz.

Safranbolu’da, Hıdırellez akşamı bahçede dikili olan soğanın yaprakları eşit olarak kesilir. Kesilen yapraklardan birine beyaz, diğerine siyah iplik bağlanır. Sabah olup bakıldığında, beyaz ipin bağlı olduğu, yaprak uzamışsa “sefası büyümüş” denir ve o yılın sefa ve mutluluk içinde geçeceğine inanılır. Siyah ip bağlanan yaprak uzamış ise “cefası büyümüş” denir ve o yılın cefa içinde geçeceğine inanılır. Su içinden 41 taş toplanır, okuharak bir torbaya konur. Taşlar niyet üzerine bir dahaki Hıdırellez’e kadar bekletilir. Tutulan niyet olsa da olmasa da taşlar alınan yere okunarak atılır.Hıdırellez’de üç gün süresince folluktan yumurta alınmaz. Folluktan yumurta alınırsa taş yağacağına inanılır. Hıdırellez gecesi Hızır Aleyhisselam görsün, evim olsun diyerek gül dibine taştan, kiremitten oyuncak ev yaparlar. Hıdırellez gecesi tabaklara un konarak ambara konur. Hızır Aleyhisselam’ın elini sürerse bolluk bereket olacağına inanılır.

Safranbolu’da havaların kurak gittiği zamanlarda, halk çocuklarında gelmesini teşvik ederek yağmur duasına çıkardı. Çocuklar bir sırık üstüne kabalak yaprağı takarak kalabalık halde ev ev dolaşarak şu tekerlemeyi söylerlerdi:

Yağ yağ yağmur
Teknede hamur
Ver Allahım ver
Bol bol yağmur

Göde göde göl olsun
Evin önü sel olsun
Arpa buğday bol olsun
Tavuklara yem olsun
Köpeklere yal olsun
Allah Allah bir Allah
Yağmurumuzu ver Allah

Hu dedim huuu
Bi denir suuu
Gökte rahmet
Yerde bereket
Ver Allahım ver
Bol bol yağmur(alıntı)

Resimler(alıntı)Emeği geçenlere teşekkür ederim.

KOLANGA

Arife günleri öğle namazından sonra mezarlığa gidilirdi. Helva ve pişi(Yağlı ekmek) dağıtılırdı.Hoca Yasin okur, dualar ederdi. Sonra herkes kendi mezarının başına gider. Dualar ederdi.Bayram namazından sonra bayramlaşma yapılır. Cami çevresindeki evlerden getirilen kahvaltılık verilirdi. Daha sonra muhtar Kolanga yemeğinin nasıl verileceğini ilan ederdi.

KÖYLÜLERİM MEZARLIKTA


DUALAR EDİLİYOR.

HELVALI VE YAĞLI EKMEKLER HAZIRLANIYOR.

Ramazan Bayramı’nın 1. 2. 3. günleri, kolanga
verilirdi. Birinci gün yukarı mahalle. İkinçi gün aşağı mahalle. Üçüncü gün Karaşar ve Bağlıca mahalleleri verirdi

Kurban Bayramı’nın 1. 2. 3. 4. günleri kolanga verilirdi, Birinci gün kurbanlar kesilirdi. İkinci gün Yukarı mahalle. Üçüncü gün Aşağı mahalle. Dördüncü gün Karaşar ve Bağlıca mahalleleri verirdi

Üç gün boyunca sırayla bir mahalle, diğer iki mahalleyi yemeğe davet eder. Yemekler 15-20 kişilik büyük tablalarda verilir. Yemekten sonra sofra duası topluca yapılır. Bayanlar, erkekler yedikten sonra sofraya oturur. Kolanga adeti hem bayramlaşmaya vesile olur, hem mahallelerin haberleşmesi sağlanır, hem de insanların kaynaşması açısından önemlidir.
Verilen yemekler her mahallede aynıdır.( Çorba, et, pilav, dolma,ayran, börek, baklava.)

Mübarek gecelerde yemek verlirdi.

Sitemdeki yazıların kaynağı verilmemiş olanların kaynakları bilinmediğindendir. Hak sahipleri talep ettiği anda kaynağı yazılır ya da yazı siteden kaldırılır. Kendi yazılarımın altında ismim vardır. Bu sitedeki yazıların yasalara aykırı kullanımı siteyi değil kullanıcıyı bağlar. Bu site hiçbir menfaat gözetilmeksizin sadece bilgi sağlama amacıyla kurulmuştur ve ticari hiçbir çıkarı yoktur. Ziyaretçilerden tek talebim DUA’dır.İyi günler sizinle olsun.
Selami ALKAN (SND) Safranbolu / 2007

SECERE

  (SND) SAFRANBOLU (ILBARIT KÖYÜ) ÜÇBÖLÜK KÖYÜ    SECERESİ Üçbölük köyü (Ilbarıt) ...