ILBARIT KÖYÜ, HACILAROBASI ARASINDA Kİ KAVGA
Gazetede adı geçen, Ilbarıt Köyü, Hacılarobası arasında ki kavga ve yazılan ağıtı, daha öncesi burada yayınlamıştım. Yörük Köyü düğün ve adetleri kitabında, adı geçen ağıtın geçtiği tarih 1900 yıllarda olduğundan söz ediliyor; kitabın yazarı Ali Rıza Baykal...Son söz Gazetesi ise 1935 yılında olduğunu yazmış. Her şeyden önce söz konusu gazetenin, nerede basıldığını bilmiyorum,ama o yıllarda Karabük'ün esamisi olmadığı gibi, Safranbolu'dada gazete veya herhangi yayın yapan bir yer olmadığı bir realite...
Hacılarobası ve Ilbarıt köyü arasında bir kavga olmuştur; 1930 yıllarda, oda Heceldüzü mevkii için...Fakat bu kavgada ölüm vs.i olsaydı. Babam Satı Demirsöz bundan söz ederdi. Heceldüzü yaklaşık bir hektara yakın bir düzlük,doğal olarak şimdi meşelik...Burası Ilbarıtlılar tarafından köy tarlası yapılmak isteniyor, fakat bu yere Hacılarobası da talip. Heceldüzü mahkemelik oluyor ve uzun yıllar mahkemesi devam ediyor, o yılların muhtarları,Elibıdık 'Ali Saygın ve Mehmet Günal büyük uğraşlar veriyor. Sonuçta kavga çıkıyor. Sözü edilen 'Meydancık Mevki, hemen 'Ortalık'ın güneyinde ve Hacılarobası bağlarınıda olduğu yer. Nihayetinde kavga oluyor ve yaralanmalar oluyor,ama ölüm diye bir şey yok...
Daha sonraları, aynı zamanda, Hüseyin Efendinin, 'Hüseyin Avni Aksoy' un bacanağı, Safranbolu'da sobacı ve hükümet binası dahil buraların sobalarını yapıyor ve hatırı sayılır bir kişi, buranın bir şekilde tabusunu çıkartıp, Hacılarobası Köyündeki diğer bacanağı Berbere intikal ettiriyor. Köye uzaklığına rağmen Berber burayı uzun yıllar ekiyor. Hacılarobası ve Ilbarıt arasında ki kavgada bitiyor. Hatta bir kaç yıl öncesi, muhtar Bilgin Yıldırım'da biliyor. Sobacının torunlarından birileri ellerinde tabu ile bizim köye geldiler, ama orman üzerine bir bardak su için artık ora bizim demiş.
Hacılarobası muhtarı Zekai Özay, kavganın 'Germeç' yüzünden çıktığını ve bir kişinin öldüğünü yazmış. Ilbarıtlılar genellikle davullu düğünlerde, güreş yüzünden aralarında kavga çıkarırlar ve dönüş yolunda, o yıllar da açıktan giden ve deriyi geçirmek için,gereme ağaçlardan yapılmış kısmı yıkarlarmış ve Hacılarobası bir iki hafta susuz kalırmış. Böyle bir kavga olmamış. Daha sonra burası aynen bizim Tabakevinin suyu gibi, yağlı algun ve Germeç'ede taştan kemer yapılmak suretiyle su daha güvenli hale getirilmiştir. Örneğin oranın yapıldığını dedem 1856 doğumludur bilen bir kişi...Yaptırana gelince, muhtar sarayda o yıllardaki görevlilerden söz ediyor. Evet o yıllarda sarayda görevli olan Hacılarobası Köyünden 'Camcıgil' sarayın cam işlerini yapan ve 'Çorbacıgil' sarayda çorba işlerine bakan ve yapanlar arasında ve Camcıgilden bir kişi isim 'Delibinbaşı'olarak geçmektedir.Delibinbaşının da Germeçin yapılmasında etkin olduğu söylenenler arasında...Delibinbaşı sarayda binbaşılığa kadar yükselmiştir. Fakat orada ki yani kemerdeki mermer üzerine yazılanı babam Satı Demirsöz biliyordu. 80 lerde başlayan define hırsızlığında o yazıt çalındı. Aynı zamanda, Safranbolu'da kendi adına camii yaptıran, Mehmet İzzet Paşa'nın sır katibi, Mehmet efendi tarafından yaptırıldığı yazılıymış. Muhtar bana sordu, babam o şekilde yorumlamıştı. Yapılış tarihide 1880 li yıllar. Kısaca Son Söz Gazetesine o haber nasıl ulaştırıldı ve kimler tarafından ulaştırıldı bilmiyorum. Birde otuzlu yıllarda, bölgede üzüm yarışı vs.i olduğunu sanmıyorum. Köylüler ürettiği üzümleri, sofralıkları pazarlarda, diğer üzümleri de pekmez yapımında kullanırlardı. Bizim kuşak bilir. Yine otuzlu yıllarda, Safranbolu 'Zafranbolu' olarak telaffuz edildiği biliniyor. O yıllara ait Türkiye haritası, Ilbarıt Köyü 'Kültür ve Sanat' merkezinde vardır.
ÖZET...
Bir süre önce. Son Posta Gazetesinden yola çıkarak, aktarmaya çalıştığım bilgi, doğrular üzerine kuruludur. Bu sayfada hiçbir yazıyı kafadan atarak ya da mantığım dışında yazmıyorum.
Şunu belirtmekle yarar var. Hacılarobası ve Ilbarıt Köyü arasında hiçbir zaman, husumet olmamıştır. Sözü edilen haberleri ve yakılan ağıtı kimin yazdığında belli değil. Eğer iki köy arasında Husumet olsaydı. Karamanbaşı Mevkiindeki 'Akbulak İlkokulu' Hacılarobası , Ilbarıt ve Sarıyan köyleri ile ortak yapılmazdı. Akbulak İlkokulu, köylülerin gayreti ve aralarında topladıkları para ile o günün koşullarında, yaklaşık 2000 liraya mal olmuştur. 1934-35 yıllarında üç yıllık eğitime başlayan okul, bir kez yakılmak üzere ateşe verilmiş, buna rağmen 1943-44 yıllarına kadar eğitime devam etmiştir. Daha sonra okulda incelemelerde bulunan Safranbolu Kaymakamı, okulun köylerden oldukça uzakta ve korumasız olduğu için, her köyün kendi bünyesinde okullarını yapmasını önermiştir. Hatta o yıllarda bu günkü, Geren Köyü,Hacılarobası Köyünün mahallesi konumun da olup, 1949-50 yıllarında köy statüsüne geçmiştir.
HACILAROBASI TÜRKÜSÜ
llbarıt ile Hacılarobası arasında üzüm yarışması sonrasında yakılan türkü kavga o
zaman okadar söylenmiş ki kavga
üzerine türkü bile çıkarılmıştır.
Meydancığı İlbarıtlı bürüdü
Aşağıdan Hacileroban yürüdü
Arapoğlu Kör Feyziyi sörüdü
Konman kuşlar konman daldan ayrıldım
Alsı top kâkâllü yardan ayridım
E'im boğlı tabakam; açamıın
Açıp açıp bir »
K-nadım yok Kadıböküne uçamam
Ötme bülbül ötme mezarımın taşında
Hem ayrilik yar sevdam başımda
İki bâlldi bir dereden su içer
Dertsiz bülbül dertlilere dert açar
Buna yanık tez geçer
Konman kuşlar kon: aldan ayrıldın
Alnı top kâköllü yerden ayrıldım
O kavga HACILAROBASI içme suyunun germeç deresindeki çatma nın (ağaçtan yapılan su kanalı) Ilbarıtlı gençler
tarafından yerinden sökülerek derenin içine atılmış ve köyün susuz kalması
sebebiyle bu kavga olmuş ve bir kişi hayatını kaybetmiş. Bu husumet bayağı
devam etmiş.Bunun üzerine Yıldız sarayında çalışan Hacılarobası kişiler
tarafından durumun vahamiyeti ilgililere iletilmesi sonucunda Germeç köprüsü
(su kemeri) yapılmıştır. Aslında hikaye daha uzun ama kısaca özetlemeye
çalıştım.
Son Posta
1935-03-10
Sayfa 4
10 Mart 1935 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 4
Metin içeriği (otomatik olarak oluşturulmuştur)
Zaframboluda
” za ..
Tarihi Köy
Kavgası
Zafranbolu (Hususi) — Ubant
Çerçen yaylası üzerine kurulmuş,
65 evli şirin bir köydür. Bağcılığı
ile ün almıştır. Zafranbolu çevre-
sinde Üzüm çıkaran köyler ara-
sında İlbant birinciliği Kazanır.
Bu köyün münevverleri fazladır.
Küçük köyde yurdun muhtelif
köşelerizde mualiimlik yapan tam
on bir genç vardır. Köylüler çe
lışan ve çalışkan insanlardır. Bu
kö;ün batısında ve bir saat
ötesinde Hacılarobası köyü vardır.
iki köy oörasmda geçen yıl
yeni bir mektep yapılmıştır. Bu
mektepte (İibarıt, (Hacılarobası
çocukları okuyacakları gibi bu
civardaki Sarıyan köyünün ço-
cukları da geleceklerdir.
Hacılarobası köyü de üzümü
We meşhurdur. Bundan otuz yıl
kadar önce llbarıt köyü ile Ha-
cı.arobası köyü arasında bir köy
kavgası olmuştür. Bu kavga o
zaman okadar söylenmiş ki kavga
üzerine türkü bile çıkarılmıştır.
Meydancığı İlbarıtlı bürüdü
Aşağıdan Hacileroban yürüdü
Arapoğlu Kör Feyziyi sörüdü
Konman kuşlar konman daldan ayrıldım
Alsı top kâkâllü yardan ayridım
E'im boğlı tabakam; açamıın
Açıp açıp bir »
K-nadım yok Kadıböküne uçamam
Ötme bülbül ötme mezarımın taşında
Hem ayrilik yar sevdam başımda
İki bâlldi bir dereden su içer
Dertsiz bülbül dertlilere dert açar
Buna yanık tez geçer
Konman kuşlar kon: aldan ayrıldın
Alnı top kâköllü yerden ayrıldım
İçli bir ifade ile meşhur köy
kavgasını anlatan bu parçaya
göre kavgaya Kadıbükünden de
karışanlar olduğu
anlaşılmaktadı
HACILAROBASI TÜRKÜSÜ
llbarıt ile Hacılarobası arasında üzüm yarışması sonrasında yakılan türkü kavga o
zaman okadar söylenmiş ki kavga
üzerine türkü bile çıkarılmıştır.
Meydancığı İlbarıtlı bürüdü
Aşağıdan Hacileroban yürüdü
Arapoğlu Kör Feyziyi sörüdü
Konman kuşlar konman daldan ayrıldım
Alsı top kâkâllü yardan ayridım
E'im boğlı tabakam; açamıın
Açıp açıp bir »
K-nadım yok Kadıböküne uçamam
Ötme bülbül ötme mezarımın taşında
Hem ayrilik yar sevdam başımda
İki bâlldi bir dereden su içer
Dertsiz bülbül dertlilere dert açar
Buna yanık tez geçer
Konman kuşlar kon: aldan ayrıldın
Alnı top kâköllü yerden ayrıldım
